Botsing met ontwikkelingslanden harder dan verwacht

De industrielanden oefenen achter de schermen van de handelstop grote druk uit om de markten van de ontwikkelingslanden verder open te breken. Voorlopig levert dat weinig op. De ontwikkelingslanden zijn machtiger dan gebruikelijk omdat ze volop allianties vormen.

Woensdag vormden vijf kleine allianties (de G20, de G33, de Africa Group, de groep van de Minst Ontwikkelde Landen en de Africa, Caribbean and Pacific Group) één front bij de gesprekken over landbouw. Dit is de eerste keer dat we zelf onze zaken op een rijtje hebben, zei de Braziliaanse Buitenlandminister Celso Amorim, één van de motors achter de nieuwe solidariteit.

De Centrale en West-Afrikaanse landen vormen een alliantie rond het thema katoen en hameren allemaal op dezelfde nagel: de subsidies aan Amerikaanse katoenboeren moeten weg, want die houden de prijs op de katoenmarkt kunstmatig laag. India, Brazilië, Zuid-Afrika en zes andere ontwikkelingslanden vormden dan weer een alliantie in de onderhandelingen over de toegang van niet-landbouwproducten (NAMA).

Het meest indrukwekkend was een vergadering van ontwikkelingslanden gisteren (15 december) waarop de oprichting van een alliantie van 110 arme landen werd onderzocht. Als die G110 er komt, vormt ze een overweldigend blok in de 149 lidstaten tellende Wereldhandelsorganisatie (WHO). Zo’n alliantie kan de kaarten in de WHO grondig herschudden, zegt Adriano Camplina Soares van de Amerikaanse ngo ActionAid. Het zal veel moeilijker worden voor de industrielanden om hun eisen door te drukken.

Ook zonder monsterallianties gaan de ontwikkelingslanden sterk in het offensief. Ze vragen de opheffing van de invoertarieven aan de buitengrenzen van de markt in de industrielanden. Vooral dan voor goederen als textiel, leder, schoeisel en goedkope technologie. De rijke landen willen dat de ontwikkelingslanden eerst hun markten openmaken voor de export van goederen en diensten uit het Noorden. De onderhandelingen lopen vast. Rijk noch arm wil een duimbreed toegeven.

Deze cruciale WHO-onderhandelingsronde werd de ontwikkelingsronde gedoopt, maar van enige ontwikkelingslogica is intussen geen spoor meer. Brazilië en India trachtten gisteren het goede voorbeeld te geven door aan te kondigen dat echt arme landen quota- en invoer- en taksvrije toegang krijgen tot hun markt.

De nieuwe assertiviteit is ook merkbaar in de scherpe reacties van de handelsministers uit het Zuiden. Die tonen openlijk hun minachting over de voorstellen van hun Amerikaanse en Europese collega’s. Hier moet een foutje zijn ingeslopen. Zo belachelijk kan het toch niet zijn, zei de Indiase minister van Handel Kamal Nath toen de EU voorstelde om invoertarieven voor niet-landbouwproducten (NAMA) als volgt te verminderen: min 75 procent in de ontwikkelingslanden en min 25 procent in de industrielanden.

De delegaties uit de ontwikkelingslanden houden vol dat hun eendracht voort spruit uit dezelfde frustratie: de onredelijke eisen van de industrielanden. Natuurlijk zijn ook wij bezorgd dat er gen beweging zit in deze onderhandelingsronde, zegt Angela Didiza, de Zuid-Afrikaanse minister van Landbouw. Maar onze boeren hebben een ellendig bestaan. En daarom zullen we onze krachten bundelen. Dat thema bindt ons. Het gaat om dezelfde belangen. De Braziliaanse Buitenland minister Amorim knikt instemmend: We streven een rechtvaardige doelstelling na. (MM)