Brandstofschaarste drijft Irak in de armen van Iran

Overheidsmensen in Bagdad en Washington wijzen Iraakse ambtenaren op het laagste en middelste niveau met de vinger. Zij zouden samenspannen met de rebellen die benzinekonvooien en pijplijnen aanvallen en die benzine aftappen om die door te verkopen.

Anderen zoeken de oorzaak minder ver. Volgens hen duwt het gebrek aan inkomsten uit de oliesector Irak in chaos en corruptie. Boeven zouden beslag leggen op een groot deel van mogelijke winst. Onder meer de voormalige Iraakse minister van Olie, al-Ulum denkt er zo over: De olie- en benzinesmokkelnetwerken in Irak zijn uitgegroeid tot een gevaarlijke maffia.

De Iraakse bezinebevoorrading komt uit twee bronnen: binnenlandse raffinaderijen zetten een beperkt deel van ‘s lands ruwe olie om in benzine, maar het grootste deel importeert het land uit de buurlanden. Saudi-Arabië en Turkije leverden vorig jaar meer dan de helft van de benzine die in Irak werd verbruikt.

Toen de Iraakse betalingsachterstand in de zomer van vorig jaar de spuigaten begon uit te lopen, besliste Saoedi-Arabië de benzineleveringen stop te zetten. Enkele maanden later, toen de onbetaalde facturen de kaap van 1 miljard dollar hadden gerond, volgde ook Turkije.

Nu is ook de bevoorrading uit Koeweit aan het opdrogen. Het Amerikaanse bedrijf Lloyd-Owen International (LOI) had een akkoord met de Iraakse overheid om, gespreid over 19 maanden, 1,3 miljard liter benzine vanuit Koeweit naar Irak te transporteren.

Begin februari werd ook die levering tijdelijk stopgezet wegens laattijdige betalingen. Vorig weekend zakte de benzine-import in Irak van 12 naar 3 miljoen liter per dag.

Nog erger is dat, omwille van sabotage en het koude weer, ook de binnenlandse benzineproductie in een crisis verkeert. Ondanks het feit dat het land op de op twee na grootste olievoorraad ter wereld zit, zakte de Iraakse olie-export naar 1,1 miljoen vaten per dag, het laagste cijfer sinds het begin van de oorlog in 2003.

Deze twee factoren leiden tot enorme benzinetekorten in hoofdstad Bagdad. Aan de benzinepompen vormen zich ellenlange files. Komt nog bij dat de grillige elektriciteitsvoorziening in de hoofdstad de mensen verplicht om benzineverslindende generatoren te gebruiken voor hun verlichting en airconditioning.

Eind december verkreeg de Iraakse overheid een lening van het IMF ter waarde van 685 miljoen dollar (576 miljoen euro). In ruil daarvoor moest ze wel de benzineprijs verdrievoudigen, wat veel protest veroorzaakte.

Nu de benzinebevoorrading stokt en de frustratie in de straten toeneemt, zoeken Washington en Bagdad zo snel mogelijk naar een oplossing. Volgens medewerkers van het Iraakse ministerie van Olie is er geen probleem, en zullen de betalingen in geen tijd terug hervat worden. Medewerkers van de Amerikaanse ambassade zijn veel minder optimistisch.

De Iraakse overheid houdt nog één troef achter de hand. In juli al bracht de Iraakse eerste minister al-Jaafari een bezoek aan Teheran, dat tegenwoordig nauwe banden onderhoudt met de huidige Iraakse regering. Om de betalingsproblemen aan de andere leveranciers te omzeilen zou de Iraakse regering nu onderhandelen met Iran om benzine uit dat land te importeren. (JVP/PD)