Brazilië werkt ontbossing in Bolivia in de hand

De weg moet van Villa Tunari in het centrum van het land naar San Ignacio de Moxos voeren, een afstand van 306 kilometer. Voor 177 kilometer zal de route door het Isiboro-Sécurereservaat (Tipnis) lopen, een indianenreservaat en beschermd natuurgebied. Voor die sectie is een milieuvergunning nodig die nog niet is toegekend.

De ongerepte bossen en savanne van het Tipnis-reservaat strekken zich uit van de vlaktes in het noordoosten van Bolivia tot de voet van de Andes. Er leven 64 inheemse gemeenschappen die tot verschillende volken behoren, en met 714 hogere diersoorten en 3400 plantensoorten is ook de natuurlijke rijkdom uitzonderlijk.

Exportcorridor

De snelweg, die voor 80 procent met Braziliaanse geld gefinancierd zal worden, moet de Boliviaanse provincies Cochabamba en Bení met elkaar verbinden, maar zou vooral een schakel worden in een nieuwe corridor voor de Braziliaanse export in de richting van de Stille Oceaan.

De asfaltweg moet 7,3 meter breed worden, met nog eens een berm van twee meter aan elke kant. “De inzet van zwaar materieel om die brede strook vrij te maken en de grote hoeveelheden asfalt, ijzer en cement die nodig zijn, zullen een enorme impact hebben”, zegt milieu-expert Teresa Flores.

Tornado

Een studie van het Boliviaans Forum voor Milieu en Ontwikkeling vergelijkt de impact van het project met “de doortocht van een tornado die alles op zijn weg vernietigt”, inclusief de indianen die in het gebied leven.

Gastón Cornejo, een voormalige senator van de regeringspartij MAS, vreest dat het project ook de weg vrij zal maken voor de teelt van oliepalmen en genetisch gewijzigde gewassen, met alle sociale en ecologische problemen die daar aan verbonden zijn. Ook de teelt van coca, de grondstof van cocaïne, kan erdoor oprukken, wat de streek onveiliger zou maken.

In 2009 werd er in het reservaat naar schatting al 4000 hectare coca geteeld en er zijn ook al gewapende mannen gesignaleerd die met de drugsmaffia in verband worden gebracht.  De illegale cocaboeren verdrijven de indianen uit de gebieden waar ze aan de slag gaan. Maar de regering voert aan dat de weg de strijd tegen die illegale praktijken en de bescherming van het gebied makkelijker zal maken.   

Niet zuinig op bossen

Bolivia is niet zuinig op zijn bossen. Per inwoner gaat er elk jaar ongeveer 320 vierkante meter bos voor de bijl, twintig keer meer dan het wereldgemiddelde, zegt Andrea Urioste van de milieuorganisatie Fundación Amigos de la Naturaleza. De Boliviaanse regering maakt geen aanstalten om over te schakelen op een beleid van duurzame ontwikkeling, klaagt Urioste.

Ook voor de rechten van de inheemse bevolking van het reservaat is niet veel aandacht, al is president Evo Morales zelf van inheemse afkomst. De indianen in het reservaat zijn niet vooraf geraadpleegd over de plannen voor de weg. De grondwet en verschillende wetten schrijven dat voor, maar er zijn nog geen regels die bepalen hoe dat in de praktijk moet worden gebracht.

Ongeveer duizend Boliviaanse Amazone-indianen zijn bezig aan een 600 kilometer lange mars naar La Paz om te protesteren tegen de geplande snelweg. Volgens Juan Ramón Quintana, een voormalige minister en een naaste medewerker van president Morales, wordt het verzet aangewakkerd door hulporganisaties die zich laten leiden door de milieustandpunten uit de rijke landen. Het officiële Amerikaanse ontwikkelingsagentschap USAID ziet volgens Quintana in de mars zelfs een manier om Bolivia te destabiliseren.