Brazilië zet stap naar kernonderzeeër

Afgelopen zaterdag maakte president Dilma Rousseff de eerste symbolische snede in een stalen plaat op de werf in Itaguaí, zo’n tachtig kilometer van Rio de Janeiro, waar de rompen gebouwd zullen worden. “Dit is een heel speciaal moment”, zei ze in haar toespraak. “Hiermee bevestigt Brazilië zijn status als ontwikkeld land met een verfijnde industrie, die moderne technologie weet toe te passen en te beheersen.”

Het onderzeebootprogramma ProSub gaat in eerste instantie vier conventionele S-BR-onderzeeërs afleveren. Eind 2008 sloot president Lula een akkoord met de Franse president Sarkozy om Franse technologie te gebruiken. Er werd een nieuw bedrijf opgericht, Itaguaí Construçoes Navais, een partnerschap tussen een Franse staatsbedrijf, de Braziliaanse bouwgigant Odebrecht en de Braziliaanse marine. Volgens de marine staan daarnaast nog meer dan dertig bedrijven in de startblokken om de ruim 36.000 onderdelen voor de onderzeeërs te fabriceren.

Nucleaire aandrijving

Maar Brazilië heeft plannen die verder gaan. Volgens het ministerie van Defensie is dit namelijk de “eerste stap naar de bouw van een Braziliaanse kernonderzeeër (SN-BR)”, gepland voor 2023. Het land heeft al technologie om uranium te verrijken, maar daarmee moet nu ook nucleaire brandstof worden gemaakt om de onderzeeër aan te drijven. Slechts een handvol landen weten momenteel deze geheime technologie toe te passen: China, Frankrijk, Rusland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.

Voor de oorlogsvloot in deze landen is het een cruciale technologie, vertelt politicoloog Mauricio Santoro van de Getulio Vargasstichting in Rio, zowel voor onderzeeërs als voor vliegdekschepen. “Het is waarschijnlijk het effectiefste wapen van een marine”, zegt hij. De nucleaire kracht maakt onderzeeërs veel sneller en wendbaarder in de diepte, waardoor ze in veel grotere gebieden kunnen patrouilleren.

Er is een historische reden waarom Brazilië zo graag kernonderzeeërs wil. Brazilië stapte in twee wereldoorlogen omdat Duitse onderzeeërs koopvaardijschepen uit Brazilië aanvielen. Het land had niets om zijn vloot te verdedigen. Bovendien zou Argentinië de Falklandoorlog in 1982 niet hebben verloren, volgens veel experts, als het land kernonderzeeërs had gehad.

Olie

Volgens William Gonçalves, een expert internationale betrekkingen aan de Staatsuniversiteit van Rio de Janeiro, is een kernonderzeeër gerechtvaardigd omdat de “strategische belangen van Brazilië zijn veranderd”. Volgens hem moet het land zijn exclusieve economische zone op zee, 3,6 miljoen vierkante kilometer groot, kunnen verdedigen, vooral omdat er onlangs zulke grote olievelden zijn ontdekt. Bovendien moet het de handel, die voor 95 procent over zee plaatsvindt, kunnen beschermen.

Ook de Braziliaanse aspiratie naar een permanente zetel in de Veiligheidsraad maakt het volgens hem onontbeerlijk dat het land “strijdkrachten heeft die beter zijn uitgerust om die rol uit te voeren”.

Brazilië zal kernonderzeeërs enkel en alleen inzetten “in de context van defensie, niet van aanval, want ons land is toegewijd aan het principe van vrede”, benadrukte Roussef vorige week.