Buitenlandexperts zetten dertien netelige kwesties op de agenda

De deskundigen roepen onder meer Europa op om royaler steun te verlenen aan de Amerikaanse inspanningen in Irak. Washington zou op zijn beurt wat meer enthousiasme kunnen tonen voor de onderhandelingen die Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië met Iran voeren over het nucleaire programma van dat land. De agenda stelt ook wederzijdse concessies voor in verband met de Europese plannen het wapenembargo tegen China op te heffen, milieumaatregelen tegen de opwarming van de aarde, het Internationaal Strafhof en de Conventies van Genève waarin de bescherming van krijgsgevangenen is geregeld.

Europese ondertekenaars van de agenda zijn onder andere de Britse oud-ambassadeur bij de VN, David Hannay, oud-premier Mart Laar van Estland en de Britse oud-minister van Buitenlandse Zaken Douglas Hurd. Tot de Amerikaanse ondertekenaars horen oud-onderminister voor Buitenlandse Zaken Strobe Talbott en een aantal oud-veiligheidsadviseurs van de regering Clinton, zoals Anthony Lake, Sandy Berger en James Steinberg.

De Amerikaanse relatie met Europa liep de afgelopen jaren schade op door het radicale Amerikaanse buitenlandbeleid na de aanslagen van 11 september 2001. Een van de besluiten waarmee Amerika de Europese bondgenoten en de publieke opinie tegen zich in het harnas wist te jagen, was het niet ratificeren van het Kyoto-protocol, het milieuverdrag tegen de uitstoot van broeikasgassen. Ook de Amerikaanse weigering het International Strafhof in Den Haag te erkennen en het relativeren van het misbruik van gevangenen die gearresteerd werden in de strijd tegen het terrorisme, vielen niet in goede aarde in Europa.

De samenstellers van de agenda adviseren Amerika om via een nieuw te vormen ‘Contactgroep’ een ‘strategische dialoog’ te beginnen met Europa. De Europese Unie zou van haar kant de Amerikaanse missie in Irak kunnen steunen bereidheid door jaarlijks 5.000 ambtenaren en 25.000 Iraakse veiligheids- en politieagenten op te leiden.

Brussel zou een miljard dollar (766 miljoen euro) in een wederopbouwfonds kunnen storten, meer dan de 300 miljoen (230 miljoen euro) per jaar die daar nu voor is toegezegd. Als de nieuwe Iraakse regering daarom vraagt, dan zou Europa een resolutie van de Veiligheidsraad voor een multinationale stabilisatiemacht in Irak onder NAVO-bewind moeten goedkeuren.

In het Israëlisch-Palestijnse conflict zouden Europa en Amerika zich opnieuw moeten engageren met de Routekaart naar Vrede die gebaseerd is op de grenzen van 1967 met door beide partijen goedgekeurde wijzigingen waarbij rekening wordt gehouden met de veiligheidssituatie en demografische factoren”. Israëlische terugtrekking uit de Gazastrook moet onderdeel zijn van de Routekaart en Syrië en Iran zouden hun steun moeten staken aan militante groeperingen die de vrede ondermijnen.

Op het terrein van klimaatverandering krijgt Amerika het advies om bindende maatregelen aan te nemen tegen de uitstoot van broeikasgassen. Samen met de EU zou een fonds voor schone energie opgezet kunnen worden.

Met betrekking tot het ICC zou Amerika alle strafmaatregelen moeten intrekken tegen landen die het hof erkend hebben. Ook zou Amerika de oppositie tegen een resolutie van de Veiligheidsraad die het mogelijk maakt de kwestie Darfur voor te leggen aan het ICC, moeten staken. In ruil daarvoor zou de EU Amerikaanse functionarissen en militairen immuniteit moeten garanderen voor vervolging door het ICC. De ondertekenaars pleiten voor economische sancties tegen Sudan als de regering in Karthoem niet mee wil werken aan het stoppen van het geweld in Darfur.

Op het wensenlijstje van de politici en buitenlandexperts staan ook hernieuwde inzet voor het halen van de Millenniumdoelstellingen en het uitbreiden van de ontwikkelingshulp tot minimaal 0,7 procent van het bruto binnenlands product voor 2020. Daarnaast pleiten ze voor en het bereiken van overeenstemming over kwijtschelding van schulden voor de armste landen. (JS/ADR)