Buitenlandse studenten in Rusland op de schopstoel

Buitenlandse studenten en lokale actievoerders in Sint-Petersburg en Voronezh reageerden met protestmarsen tegen het geweld. Volgens de organisatoren nemen extreem nationalistisch ingestelde Russische jongeren mensen met een andere huidskleur steeds vaker op de korrel. De overheid laat betijen en de media wakkeren het geweld aan, klagen mensenrechtenorganisaties.

In 2004 vonden in Rusland minstens 44 moorden met een racistische achtergrond plaats, stelde het Moskouse Bureau voor Mensenrechten in een rapport dat in augustus werd gepubliceerd. In juni dit jaar alleen kreeg de internationaal gerespecteerde mensenrechtenorganisatie 10 meldingen van dergelijke moorden binnen. Het Centrum Sova, een onderzoeksinstelling die zich toelegt op de uitwassen van het radicale nationalisme in Rusland, telde dit jaar tot dusver 119 racistische aanvallen. Daarbij kwamen 19 buitenlanders om en werden 233 mensen in elkaar geslagen.

Moskou is goed voor de meeste aanvallen. Andere steden waar buitenlanders moeten uitkijken zijn Voronezh, Sint-Petersburg, Rostov-on-Don, Sverdlovsk, Nizhny Novogorod en Irkustsk.

Mensenrechtenorganisaties klagen dat sommige racistisch geïnspireerde aanvallen onopgemerkt blijven omdat de ordediensten ze anders inschatten. De politie onderzoekt verscheidene recente aanvallen tegen buitenlanders als uit de hand gelopen acties van relschoppers. Daarop staan lichtere straffen dan op racistisch gemotiveerd geweld.

Het is net die miskenning die het geweld in stand houdt, oordeelt Lyudmila Alexeyeva, het hoofd van de Helsinkigroep in Moskou, een Russische mensenrechtenorganisatie. De ordediensten en het gerecht doen al jaren alles om de geweldplegers te beschermen.

De ordediensten zijn corrupt en slagen er niet in de wet te doen respecteren, vindt ook Aleksandr Brod, de directeur van het Moskouse Bureau voor de Mensenrechten. Hij neemt ook de politiek op de korrel. Volgens hem treden regionale bestuurders niet op tegen lokale politici die in steden als Voronezh het klimaat verzieken met een beleid op basis van slogans als ‘Rusland voor de Russen’. Ook de media spelen volgens Brod een ernstige rol bij de verschrikkelijk snelle verspreiding van vreemdelingenhaat in de regio.

Studenten uit Latijns-Amerika, Azië en Afrika worden in Rusland ook vaak op straat uitgescholden. Volgens sommige studentenleiders is er sprake van een haatcampagne. De aanvallen (van deze maand) passen in een reeks van racistische misdaden tegen buitenlandse studenten, en die moeten een politieke basis hebben, zegt Gabriel Kotchofa, de directeur van de Verenging van Buitenlandse Studenten. Volgens hem grijpt de angst onder de buitenlandse studenten om zich heen. Iedereen kan het volgende slachtoffer zijn.

Het Russische ministerie van Onderwijs en Wetenschap zal de lijst met aanbevolen universiteiten voor buitenlandse studenten herwerken en de veiligheid op de campussen verbeteren, heeft woordvoerder Andrej Fursenko verklaard. Fursenko vindt ook dat het Russische onderwijssysteem meer moet werken aan het bevorderen van tolerantie, maar dat is een werk van lange adem.

Fursenko zei het absoluut niet eens te zijn met politiemensen die sommige van de incidenten afdoen als relschopperij. Volgens hem dreigen de aanvallen het imago van Rusland in het buitenland onherstelbaar te beschadigen. (PD)