Buren van Chavez doen of hun neus bloedt

Dat betekent niet per se dat ze het goed vinden dat de vorige regering gewoon aan de macht blijft zolang Chávez in het ziekenhuis ligt. Sommige landen zijn het eens met wat oppositieleden en juristen in Venezuela zeggen: constitutioneel gezien is het oude mandaat voorbij, dus er moeten nieuwe verkiezingen worden gehouden.

Maar de landen in Latijns-Amerika “willen liever wachten en de tijd laten verstrijken”, zegt Elsa Cardozo van de Metropolitische Universiteit in Caracas. “Het is niet aan hen om de Venezolaanse grondwet te interpreteren, zeggen ze.”

Afwezig

Chávez is ernstig ziek. Hij heeft kanker en wordt op dit moment behandeld in Cuba. Op 10 januari zou hij worden ingezworen voor zijn vierde termijn, maar hij kon niet aanwezig zijn. Toch werd de vierde termijn ingeluid door zijn vorige vicepresident, Nicolás Maduro, in aanwezigheid van het vorige kabinet, met de stilzwijgende goedkeuring van het Hooggerechtshof, terwijl het parlement de president niet afwezig verklaarde. Als dat wel was gebeurd, had de voorzitter van het parlement, Diosdado Cabello, interimpresident moeten worden en onmiddellijk nieuwe verkiezingen moeten uitschrijven. Nu neemt Maduro de zaken waar met een paar van de belangrijkste collega’s, zoals Elías Jaua, het hoofd van het staatsoliebedrijf.

Volgens het Hooggerechtshof en het parlement is er helemaal geen uiterste datum dat Chávez ingezworen mag worden. Maar het buitenland onderschrijft die opvatting niet, zegt Cardozo. “Woordvoerders van Brazilië, Colombia en de Verenigde Staten hebben gezegd dat als president Chávez niet naar zijn post kan terugkeren, er zo snel mogelijk verkiezingen moeten worden gehouden.” De landen — vooral de VS — zullen echter niet hun nek uitsteken. “Ze weten dat hun woorden contraproductief kunnen uitpakken.”

Normalisatie

De prioriteit van Washington ligt bij normalisatie van de betrekkingen, zegt ook Carlos Romero, hoogleraar internationale betrekkingen aan verschillende Venezolaanse universiteiten. “Amerika wil deelnemen aan de olie-industrie en samenwerken tegen drugshandel.”

Verschillende staatshoofden zijn al naar Havana gereisd om persoonlijk bij Chávez op bezoek te gaan, zoals Cristina Fernández van Argentinië en Ollanta Humala van Peru. Dilma Rousseff van Brazilië heeft een hoge adviseur gestuurd.

Latijns-Amerikaanse landen zijn verdeeld. Een deel — zoals Cuba, Bolivia, Ecuador, Suriname en Uruguay — steunt Chávez. Ze willen dat zijn beleid wordt voortgezet en steunen dus ook Maduro. Een tweede groep — zoals Argentinië, Brazilië, Colombia en Peru — is vooral heel beducht voor politieke onrust in Venezuela. Een derde groep — zoals Guatemala, Panama, Mexico en Chili — heeft geen affiniteit met Chávez, maar willen zich niet aan de zaak branden.

Maduro kan dit weekend zelf peilen wat de buurlanden van hem vinden. Dan vindt er in Chili een topconferentie plaats tussen de Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse en Caribische Staten en de Europese Unie.