Cambodjaanse oppositie zoekt samenwerking

Iedereen verwachtte dat de regerende Volkspartij (CPP) van eerste minister Hun Sen zou winnen in de verkiezingen van 3 juni. Maar de manier waarop ze dat deed – met 97 procent van de stemmen – was toch verrassend. De gefragmenteerde oppositie, die zich moet voorbereiden op parlementsverkiezingen in 2013, beseft dat ze het over een andere boeg moet gooien.

Opkomst

De voorbije stembusgang leert vooral dat meer en meer Cambodjanen beslissen om thuis te blijven en niet te gaan stemmen. Volgens waarnemers daagde amper 60 procent van de geregistreerde kiezers op begin deze maand, en pak minder dan de 67 procent in 2007 en de 87 procent een decennium geleden.

De dalende opkomst doet de oppositie meer pijn dan de heersende Volkspartij. “De CPP weet hoe ze haar kiezers moet motiveren om te komen stemmen”, zegt Thun Saray van Adhoc een lokale mensenrechtenorganisatie. “Ze proberen alles te vergemakkelijken voor hun kiezers.”

Samenwerking

Terwijl de CPP al bijna twee decennia de plak zwaait in het land, voeren de twee grootste oppositiepartijen, de Sam Rainsy partij en de Mensenrechtenpartij (HRP), vooral campagne tegen elkaar, hoewel hun programma’s vaak dicht bij elkaar liggen.

Volgens Saray zou een verenigde oppositie veel kiezers kunnen overtuigen. “Als ze verdeeld zijn onder elkaar zoals nu, verwachten de kiezers geen politieke verandering na de verkiezingen”, zegt hij. “Een grote partij concurreert met twee kleine partijen, en de resultaten liggen al vast.”

Volgens Ou Virak, voorzitter van het Cambodjaanse Centrum voor Mensenrechten, verwachtten hadden beide oppositiepartijen een grotere opkomst verwacht. Maar in plaats van een momentum op te bouwen tegen de parlementsverkiezingen volgend jaar, zagen ze de heersende CPP haar positie consolideren.”

Virak ziet de uitslag als een waarschuwing voor de oppositie, die volgens hem de krachten moet bundelen als ze een echte uitdaging willen vormen voor de CPP.
De partijen speelden al eerder met dat idee, maar ze slaagden er niet in nog voor de verkiezingen van deze maand een akkoord te bereiken.

De HRP, die het relatief goed deed, ziet haar onderhandelingspositie nu gesterkt. Voorzitter Kem Sokha liet in een interview optekenen dat de oppositiepartijen moeten samenwerken. “Wij van onze kant willen samensmelten in een politieke partij”, zegt hij. “Als we gescheiden blijven, kunnen we ons electoraat niet bundelen tegen de heersende partij.” Ook Sam Rainsy, de leider van de SRP in ballingschap, zegt dat hij “alle oppositiekrachten wil verenigen.”

Compromissen

De twee partijen plannen gesprekken in juli, maar het is nog maar de vraag of alle persoonlijkheden het met elkaar zullen kunnen vinden. Het lijkt er bijvoorbeeld op dat Rainsy alvast graag een leidende stem blijft. “Als ik terugkeer, kan dat het potentieel van de SRP opkrikken”, zegt hij. “Mijn naam zal kiezers mobiliseren.”

Vooraleer de oppositie een verenigde campagne kan opstarten voor de verkiezingen volgend jaar, zal ze compromissen binnen de eigen rangen moeten sluiten. Dat wordt een heuse uitdaging, zegt Ou Virak. “het is erg moeilijk om die partijen strategisch te doen nadenken”, zegt hij. “De meesten willen de andere partijen en politici het liefst in rook zien opgaan.”