Caribische stranden krimpen

De Caribische eilanden moeten “dringend” meer ondernemen tegen de erosie van hun stranden, zegt José Luis Juanes Marti van het Cubaanse Instituut voor Oceanologie. Juanes is één van de auteurs van een rapport over de aantasting van de zandstranden in de Cariben.

Voor kenners als Juanes luiden de alarmklokken overall. Hij ziet rotsen verschijnen waar vroeger zand lag, palmbomen raken ontworteld en zeewater dringt dieper het land in. Hier en daar moeten zelfs hotels die te dicht bij de kustlijn zijn gebouwd eraan geloven.

Niet alleen de Caribische eilanden hebben met het verschijnsel te kampen. Stranden van Florida over Mexico tot Colombia verliezen ook tonnen zand. De productie van nieuw zand, de fijngewreven resten van miljarden schelpdiertjes die in de buurt van de kust bezinken, kan niet meer op tegen de hoeveelheden zand die hoge golven vooral bij stormachtig weer wegdragen. Dat zand wordt naar de diepten van de zee gevoerd, van waaruit andere stromingen het nooit meer aan land kunnen spoelen.

“De bouw van huizen en hotels in duingebieden maakt de zaak nog erger”, zegt Juanes. “Er wordt veel zand weggehaald, en de resterende duinen schuiven dichter naar de kustlijn, waar het zand sneller wordt weggespoeld.”

Dat de stranden kleiner worden, is maar één nadelig gevolg van de erosie. “Het bezinkende zand kan koraalriffen met al hun biologische rijkdom begraven”, waarschuwt Juanes. Die rijke onderwaterwereld is een bijkomende toeristische trekpleister en vormt de basis van de visserij.

Het probleem van de krimpende stranden is het grootst voor de kleine eilanden in de Cariben. Die zijn vaak extreem afhankelijk van het toerisme, en zijn niet altijd rijk genoeg om de gevolgen van de erosie met grote middelen tegen te gaan.

Dat gebeurde bijvoorbeeld wel in Florida. In de jaren 70 en 80 werd daar voor de kust ongeveer 100 miljoen kubieke meter zand uit zee gehaald en op wegkwijnende stranden gespoten. Het zand kwam van nieuwe zandbanken die door de erosie waren ontstaan. Cuba werkt nu op die manier de stranden van Varadero bij, de bekendste Cubaanse badplaats. Sinds 1998 is daar ook al een miljoen kubieke meter zand opgesproten.

Maar voorkomen is beter dan genezen. Cuba heeft een nieuwe wet gekregen die voor elk kusttype specifieke beschermingsmaatregelen invoert. Op het strand en in de duinen mag nergens meer worden gebouwd. Nieuwe hotels en huizen moeten minstens veertig meter van de duinen verwijderd blijven.

“De Cariben mogen niet werkloos toekijken hoe hun stranden wegspoelen”, Juanes. Anders dreigen de drommen toeristen die de eilanden nu aandoen, vroeg of laat voor andere bestemmingen te kiezen. “De concurrentie is groot”, waarschuwt de Cubaanse expert. (PD)