Caribische trots onder Amerikaans patent

Vorige dinsdag trokken de kranten aan de alarmbel: de Amerikanen George Whitmyre en Harvey J Price kregen het patent om steeldrums te produceren met een hydro-pers. De heren claimen de uitvinding van een productieproces voor de Caribische steeldrum, waarbij vorm en afmetingen specifiek worden bepaald.

Het gepatenteerde proces bevat echter verscheidene componenten die al vijfenvijftig jaar lang in Trinidad en Tobago worden gebruikt. De steeldrum wordt er tot het nationale erfgoed gerekend. Het nieuws werd dan ook vol verontwaardigd ongeloof ontvangen. Minister van Justitie Camille Robinson-Regis kondigde alvast aan dat zij alle mogelijke acties zal overwegen om het patent ongedaan te maken. Als een nauwkeurig onderzoek van de claim aantoont dat de gepatenteerde technologie niet nieuw is, maar al eerder elders in de wereld werd gebruikt, maakt zo’n aanvechting volgens Robinson-Regis een gedegen kans. De minister betreurt wel dat Pan Trinbago, de koepelorganisatie van de steeldrumgemeenschap, ondanks herhaaldelijk aandringen van de regering, nooit een patentaanvraag heeft ingediend.

Voorzitter van Pan Trinbago Patrick Arnold nuanceert met klem die laatste uitspraak. Volgens Arnold heeft zijn organisatie er alles aan gedaan om de huidige pijnlijke situatie te voorkomen, evenwel zonder succes. Nog in 1999 vroeg Pan Trinbago advies terzake aan de juridische experts van de regering. Die zouden beweerd hebben dat het te laat was om de intellectuele eigendomsrechten over het proces te verkrijgen.

In 1983 al trachtte de toenmalige ondervoorzitter van Pan Trinbago Nestor Sullivan op de allereerste vergadering van de Wereldorganisatie voor intellectuele eigendom een patent voor de drum te verkrijgen. Het initiatief strandde volgens Sullivan op de strenge voorwaarden: in de procedure moest elk detail beschreven staan, inclusief het vereiste aantal hamerslagen op een bepaalde toonhoogte bij het stemmen van de drum én de precieze kracht van die slagen. Bij het maken van een steeldrum wordt de bovenkant van een leeg olievat concaaf geslagen, en daarna in twee fasen gestemd. De fijnstemming gebeurt na verhitting.

De beslissing van het octrooibureau is nog niet definitief. Volgens juristen kan de toekenning van het patent aangevochten worden voor de USPTO zelf, maar ook voor de Supreme Court, de hoogste Amerikaanse rechtbank, en voor andere octrooibureaus waar de twee Amerikanen een patentaanvraag hebben ingediend. De regering staat onder druk om daar serieus werk van te maken: het doemscenario waarin de mensen uit Trinidad en Tobago moeten betalen om hun eigen nationale instrument te bespelen, moet ten allen prijze vermeden worden.