'Caricom moet meer doen om crisis in Haïti te bezweren'

Volgens het vredesplan van de Caricom zou Jean-Bertrand Aristide president blijven tot februari 2006, maar moet hij een groot deel van zijn bevoegdheden afstaan aan een nieuwe regering, die geleid zou worden door een onafhankelijke premier. Die regering zou dan nieuwe verkiezingen voorbereiden. De Caricom heeft zich uitgesproken tegen een gedwongen vertrek van Aristide en wil ook geen gewapende interventie. Er kan wel een vredesmacht naar Haïti worden gestuurd, maar dan op vraag van de autoriteiten in Port-au-Prince. Aristide liet het voorbije weekend al weten dat hij het plan van de Caricom aanvaardt. De gewapende rebellen willen er niets van weten - ze zeggen dat ze een offensief zullen lanceren op de hoofdstad Port-au-Prince als Aristide niet vertrekt. De politieke oppositie acht een akkoord met de regering wenselijk, maar wil in elk geval ook dat Aristide spoedig opstapt. De VS zeggen dat ze achter het vredesplan staan, maar hebben de schuld voor de huidige crisis wel op Aristide geschoven.

De Caricom heeft er alle belang bij om de crisis in Haïti zo snel mogelijk te bezweren. In Jamaica is al een dertigtal vluchtelingen uit Haïti aangekomen; de regering heeft gewaarschuwd dat ze hulp van buitenaf nodig zal hebben om nog veel meer mensen op te vangen. De Jamaicaanse krant ‘Observer’ waarschuwde zondag in een commentaarstuk dat de ineenstorting van de staat op Haïti de hele Caricom in moeilijkheden kan brengen. De Jamaicaanse premier P.J. Patterson, die momenteel de Caricom voorzit, heeft voor deze week een nieuw initiatief van de gemeenschap aangekondigd om een einde te maken aan vijandelijkheden op Haïti.

Volgens Michael Dash, een voormalige docent aan de Universiteit van West-Indië (UWI) die nu verbonden is aan de universiteit van New York, moet de Caricom meteen ernstig onderhandelen met de VS en Latijns-Amerika over een gemeenschappelijk initiatief om Haïti snel weer op de sporen te krijgen. Dash vindt dat Aristide tot toegevingen moet worden aangezet, maar dat er ook een signaal naar de oppositie moet gaan dat ze geen carte blanche hebben. Andere Caribische experts stellen dat de oppositie moet worden gedwongen te onderhandelen met de Haïtiaanse regering en afstand te nemen van de criminelen die bij de opstand betrokken zijn.

Als de opstandelingen erin zouden slagen Aristide van de macht te verdrijven, zou de Caricom volgens de meeste waarnemers in de Cariben geen andere keuze hebben dan die situatie en de nieuwe machthebbers te accepteren. In 1979 protesteerde de gemeenschap aanvankelijk ook heftig toen de regering van Grenada werd omvergeworpen, maar de erkenning van de Revolutionaire Volksregering van Maurice Bishop liet niet lang op zich wachten.

In de Cariben worden grote vraagtekens geplaatst bij de tegenstanders van Aristide. Volgens de Jamaicaanse columnist John Maxwell weet niemand hoe de leiders van de oppositie het ervan zouden hebben afgebracht als zij Haïti de voorbije jaren hadden moeten besturen - volgens hem stond Aristide voor de uitdaging een stervend land dat 200 jaar lang geplunderd en verkracht om te toveren dat een moderne staat.

Zo goed als iedereen is het erover eens dat de VS uiteindelijk zullen beslissen over de toekomst van Haïti. Zonder de stilzwijgende toestemming van de VS zouden de opstandelingen het niet lang uithouden.