Centrumlinks in Chili heeft weer hoop na lokale verkiezingen

“Chili heeft een groot oppositiepact nodig dat de sociologische meerderheid, die centrumlinks is, een nieuwe vorm geeft”, zegt socioloog Manuel Antonio Garretón met het oog op de presidentsverkiezingen van volgend jaar.

Die vorm is niet noodzakelijk de centrumlinkse Coalitie van Partijen voor de Democratie, die van 1990 tot 2010 het land bestuurde, maar evenmin een van de oppositiegroepen die er niet toe behoren, zegt Garretón. De centrumlinkse coalitie bestaat uit de Christendemocratische Partij (PDC), de Partij voor de Democratie (PPD), de Radicale Sociaaldemocratische Partij (PRSD) en de Socialistische Partij (PS).

Zware klappen voor rechts

Bij de lokale verkiezingen van 28 oktober kreeg de rechtse Coalitie voor de Verandering van president Sebastián Piñera tot verrassing van velen zware klappen. Dat heeft centrumlinks weer hoop gegeven.

Maar de triomf had zijn prijs. De partijen van de Coalitie van Partijen voor de Democratie sloten akkoorden buiten de coalitie om. Zo gingen de PRSD en PPD samen met de Communistische Partij (PC) in het zogeheten Pact voor een Rechtvaardig Chili. De PS en PDC schoven kandidaten naar voren onder het label Democratische Coalitie.

Door de som van beide coalities stijgt de Coalitie van Partijen voor de Democratie van 147 naar 168 lokale besturen, terwijl rechts van 144 naar 118 zakt.

Sleutelrol van communisten

De Communistische Partij speelde al een sleutelrol bij de verkiezing van de socialistische kandidate Michelle Bachelet in de tweede ronde van de presidentsverkiezing van 2006. De verwachting is dat de partij ook volgend jaar een sleutelrol speelt, wanneer Bachelet volgens alle experts opnieuw haar kans zal wagen.

De PC “is goed geplaatst”, zegt politicoloog Augusto Varas, omdat die er nu jonge leiders heeft bij gekregen, onder wie de voormalige studentenleiders Camilo Ballesteros, die nipt het burgemeesterschap aan zijn neus zag voorbijgaan, en Camila Vallejo, die volgend jaar voor een parlementszetel wil gaan.

Tegen de partijen

Een ander belangrijk fenomeen is de nieuwe Progressieve Partij (PRO) van de jonge Marco Enríquez-Ominami, zoon van de linkse leider Miguel Enríquez, die in 1974 door het Pinochet-regime vermoord werd.

Enríquez-Ominami, die uit de Socialistische Partij was gestapt, deed in 2010 mee in de eerste ronde van de presidentsverkiezingen en haalde 20 procent. “De PRO was paradoxaal genoeg ontstaan in een sfeer die erg tegen de partijen gericht”, zegt Varas.

Bij de lokale verkiezingen haalde PRO 4,5 procent van de stemmen omdat ze alleen in enkele regio’s kandidaten had. Wat de partij momenteel op nationaal vlak waard is, is niet duidelijk, zegt Varas, maar Enríquez-Ominami boezemt de centrumlinkse Coalitie in elk geval angst in.

Alliantie uitgesloten

De PRO heeft een alliantie met de centrumlinkse Coalitie uitgesloten.

De rol van de PRO kan belangrijk worden wanneer het in januari 2014 tot een tweede ronde komt. “De Coalitie zal dan steun moeten zoeken bij het verspreide kiespubliek van communisten, PRO en anderen, en ook bij de sociale bewegingen”, zegt Varas. “Daar ligt de grote uitdaging.”

Ook Garretón zegt dat de Coalitie van koers zal moeten veranderen en de relatie met de sociale bewegingen zal moeten herstellen en tot “een groot akkoord” zal moeten komen die de autonomie van de bewegingen respecteert.