Chávez wint voor vierde keer

President Hugo Chávez won de verkiezingen met 54,42 procent van de stemmen, zijn opponent Henrique Capriles Radonski behaalde 44,97 procent. Dat kondigde Tibisay Lucena van de Nationale Electorale Raad (CNE) zondagavond aan nadat de meeste stemmen waren geteld. Chávez won in 20 staten, Capriles kon enkel in het Noordelijke Mérida, het centrale kustgebied Miranda en de Westelijke deelstaat Táchira een meerderheid halen. De opkomst was erg groot. Meer dan 80 procent van de Venezolaanse bevolking kwam een stem uitbrengen.

De verkiezingen verliepen zonder incidenten. Op de meeste plaatsen gebeurde het kiezen elektronisch, via een touchscreen dat vingerafdrukken scant. Daardoor is fraude zo goed als uitgesloten. Problemen met het systeem zorgden wel voor ellenlange wachtrijen. Daardoor moest op sommige plaatsen terug op de oude manier worden gestemd.

Perfecte strijd

Chávez bedankte zijn volk en internationale bondgenoten van op het balkon van het presidentieel paleis voor hun vertrouwen en steun in deze ‘perfecte strijd’. Hij vroeg zijn tegenstanders af te zien van hun ‘catastrofale visie’, maar beloofde iedereen te aanvaarden in het ‘betere en sterkere Venezuela’ van de toekomst. Verder beloofde Chávez om de overgang naar het ‘socialisme van de eenentwintigste eeuw’ verder te zetten. ‘Ik verbind mij ertoe elke dag een betere president te worden, en ook Venezuela zal elke dag beter en efficiënter worden’, zei hij. Details over zijn beleidsvisie voor het derde ambtstermijn gaf hij niet, maar hij alludeerde wel op zijn recente gezondheidsproblemen. ‘Moge God me de gezondheid geven om het Venezolaanse volk verder en beter te blijven dienen’, bad Chávez.

Oppositieleider Henrique Capriles zei meteen na de bekendmaking van de resultaten de wil van zijn volk te respecteren. ‘Om te kunnen winnen, moet je ook kunnen verliezen’, reageerde hij. Capriles feliciteerde Chávez met zijn overwinning, maar vroeg hem wel de zes miljoen kiezers die voor de oppositie stemden niet in de kou te laten staan. ‘Wie een goede president wil zijn, moet zich inzetten voor alle Venezolanen, stelde hij. Capriles zei bovendien het resultaat niet als een nederlaag te zien, maar als het begin van een nieuw tijdperk, en vroeg zijn kiezers het zelfde te doen. ‘Ik ben ervan overtuigd dat Venezuela beter kan en zal zijn’, zei hij. ‘We zijn begonnen met de bouw van een nieuw huis, en er zitten zes miljoen mensen op de bus ernaartoe.’ In december moeten de Venezolanen opnieuw naar de stembus voor verkiezingen in de verschillende deelstaten.

Fundamentele vrijheden

Cuba, Ecuador, Bolivia en China waren de eerste landen om Chávez te feliciteren met zijn overwinning. De Boliviaanse president Evo Morales liet via het nationale persagentschap Abi weten: ‘Het is niet enkel de overwinning van het Venezolaanse volk, maar ook dat van de Alba-landen en heel Latijns-Amerika.’ Rafael Correa, president van Ecuador feliciteerde Chávez via Twitter, en de Cubaanse Raúl Castro liet een bericht publiceren in het communistische dagblad Granma. Ook de Chinese woordvoerster Hong Lei wenste Chávez in naam van haar regering veel geluk toe in de ontwikkeling van het land. Spaans minister voor Buitenlandse zaken, José Manuel García-Margallo, prees Venezuela voor de transparante verkiezingen en noemde het ‘een mooie dag voor Venezuela’. ‘De overwinning van Chávez was duidelijk, de nederlaag van zijn opponent was dat ook’, voegde hij toe.

Duitsland en Argentinië zijn minder enthousiast en roepen Chávez op tot een verantwoordelijk en efficiënt beleid, meldt Mexicaans persagentschap Notimex. De Europese Unie wil vooral dat de president waakt over de fundamentele vrijheden van zijn volk. Woordvoerster voor de Europese Unie Catherine Ashton benadrukte dat ‘president Chávez zich moet richten tot alle segmenten van de Venezolaanse gemeenschap om de instellingen van het land te versterken en de fundamentele vrijheden te promoten, alsook om een inclusieve en duurzame economie te ontwikkelen.’ William Ostick, woordvoerder voor Latijns-Amerikaanse Zaken van de VS, feliciteerde het Venezolaanse volk met de massale vreedzame opkomst. Ook hij benadrukte dat er rekening moet gehouden worden met de mening van zes miljoen Venezolanen.

Moeilijke periode

Chávez heeft dan wel gewonnen, hij gaat een moeilijke periode tegemoet. Niet alleen hebben zes miljoen Venezolanen tegen hem gestemd, Venezuela kampt ook met hoge criminaliteitscijfers, veelvuldige elektriciteitspannes en zware infrastructurele problemen. Chávez voorziet in het derde Plan voor het vaderland nieuwe investeringen in sociale, economische en infrastructuurprojecten die de economie met zes procent moeten doen groeien. Een groot deel van dat budget zal worden gebruikt om het nijpende elektriciteitstekort en infrastructurele problemen aan te pakken. De economische situatie is verbeterd, maar het valt nog af te wachten hoe duurzaam dat herstel is. Omdat de Venezolaanse economie voornamelijk op de oliesector steunt, is het land erg onderhevig aan fluctuaties in de olieprijzen, en moet het veel andere goederen importeren.

Ten slotte doen ook de gezondheidsproblemen van Chávez vragen rijzen. De president heeft het voorbije jaar al verschillende tumoren laten weghalen, waardoor hij telkens een tijdje buiten strijd was. Na de eerste operatie en de aansluitende chemotherapie werd hij genezen verklaard, maar een half jaar later moest Chávez opnieuw onder het mes. Omdat hij zelf nooit veel details heeft gelost over zijn ziekte, weet niemand hoe de president er nu aan toe is, en of hij nog in staat is om tot 2019 te regeren. Over een mogelijke opvolger heeft Chávez zich nooit duidelijk uitgesproken.