Chileense feministen hopen op domino-effect

Chili maakt een echte culturele revolutie door, vindt Paulina Weber, de voorvrouw van de Beweging voor de Emancipatie van de Chileense Vrouw (Memch). Enkele jaren geleden had niemand zich kunnen voorstellen dat een machosamenleving als de onze een vrouw als president zou kiezen.

Op 15 januari koos 53 procent van de Chilenen voor Michelle Bachelet als nieuwe president. Op 11 maart wordt het eerste vrouwelijke staatshoofd van het land ingezworen. Nu al heeft Bachelet haar eerste verkiezingsbelofte ingelost: ze duidde naast tien mannelijke ook tien vrouwelijke ministers aan. Ook dat is een primeur voor Chili. Vrouwen excellenties zullen belangrijke portefeuilles beheren als het Secretariaat van het Presidentschap (dat verantwoordelijk is voor de relaties met het parlement), Defensie en Economie.

Maar in het parlement en in de lokale besturen hebben de Chileense vrouwen nog een grote achterstand in te halen. De afgelopen 15 jaar is het aantal politica verdubbeld, maar toch is nog altijd maar één op vijf politici in Chili vrouw.

Bij de parlementsverkiezingen van 11 december stelden zich 261 mannen en slechts 46 vrouwen kandidaat voor de 140 zetels die te verdelen waren in Kamer en Senaat. Verkozen werden 18 vrouwelijke volksvertegenwoordigers en twee vrouwelijke senatoren.

Chileense vrouwen stuiten nog altijd op glazen plafonds en hebben grotere problemen om een drukke baan te combineren met de zorg voor een gezin. De nieuwe minister van Cultuur, de 37-jarige Paulina Urrutia, heeft al toegegeven dat ze haar kinderplannen nog maar even opbergt om zich voluit te kunnen toeleggen op de taak die haar wacht.

De ontslagnemende minister voor Vrouwenzaken, Cecilia Pérez, heeft er een goed oog in. Volgens haar is er wel een quotaregeling nodig om voldoende vrouwen te doen doorstoten naar alle politieke functies. Laura Albornoz, die Pérez in maart opvolgt, heeft al aangekondigd dat ze een wetsontwerp zal indienen om elke partij te verplichten minstens 40 procent vrouwen op de kieslijsten te zetten.

Maar voordat zo’n regeling werkelijkheid wordt in Chili, zou er wel nog eens lang kunnen gediscussieerd worden. In 2002 en 2003 dienden vrouwelijke volksvertegenwoordigers uit de meerderheid en de oppositie wetsvoorstellen in die zin in, maar de behandeling daarvan werd op de lange baan geschoven.

Bachelet heeft ook nog andere verkiezingsbeloften gedaan die het vrouwelijke beleidsmakers makkelijker kunnen maken. Ze wil alle werkende vrouwen een wettelijk recht geven op een crècheplaats voor hun kinderen, en regels invoeren om een einde te maken aan elke vorm van discriminatie van vrouwen in de openbare dienst.

Dat is wat de Chileense feministen willen horen. De vrouwen in de nieuwe regering kunnen een domino-effect in beweging zetten, oordeelt Virginia Guzmán, onderdirecteur van het Centrum voor de Ontwikkeling van de Vrouw.

Vrouwen kunnen macht op een andere manier uitoefenen, met meer teamwork, minder hiërarchie en een grotere openheid voor burgerparticipatie, denkt Guzmán. Bachelet zelf kondigde tijdens haar verkiezingscampagne al aan dat ze een ander beleid wilde voeren - dichter bij de mensen en met meer aandacht voor solidariteit en sociale noden. Dat alles zou meer vrouwen kunnen aantrekken die voor de overheid willen werken.

Toch is het mogelijk dat de nieuwe topvrouwen voor een mannelijke leiderschapsstijl kiezen, waarschuwt Weber van Memch. Dat zou dan ingaan tegen de beloften die Bachelet deed.

De nieuwe president en de vrouwen in de regering lopen bovendien het risico dat ze extra op de vingers zullen worden gekeken, denkt Weber . Tijdens de aanloop naar de verkiezing ergerde Weber zich eraan dat de media zich afvroegen of Bachelet het presidentschap wel aankon - een vraag die nog nooit bij mannelijke kandidaten werd gesteld. De mensen zitten erop te wachten dat ze fouten maken - van vrouwen wordt gewoon meer verwacht. (PD/ADR)