China klaar voor aanleg ‘koloniale pijpleiding’ doorheen Birma

Het bijna duizend kilometer lange traject dat de twee pijpleidingen zullen volgen, begint aan de kust van het noordwesten van Birma en leidt naar de Chinese provincie Yunnan, die grenst aan het noordoosten van Birma.

“De Birmanen hebben het over de “koloniale pijplijn”, zegt Aung Zaw, de hoofdredacteur van ‘The Irrawaddy’, een nieuwsmagazine van Birmaanse journalisten die in ballingschap leven in Thailand. “De pijpleiding staat symbool voor de relatie tussen de twee landen.”

Wederzijds voordeel

“De mensen in Birma hebben de indruk dat de Chinese invloed op de economie, de politiek en het milieu toeneemt”, zegt Aung Zaw. “Maar ik denk dat de twee regeringen elkaar nodig hebben. Birma wil bescherming en investeringen van China; China wil de Birmaanse grondstoffenvoorraden uitbaten”.

De relatie tussen China en Birma is de voorbije twintig jaar gestaag verbeterd, na de implosie van de Communistische Partij van Birma in 1989. De partij had de steun van Peking en was een doorn in het oog van het Birmaanse militaire regime dat in 1962 door een staatsgreep aan de macht was gekomen.

Chinese investeringen waren de belangrijkste factor in de verbetering van de betrekkingen tussen de twee landen. Volgens de cijfers van de Birmaanse overheid zorgde China met meer dan 980 miljoen dollar (675 miljoen euro) voor het leeuwendeel van de vloedgolf aan buitenlands kapitaal dat Birma in 2007 en 2008 binnenkreeg.

Het Chinese geld ging vooral naar de ontsluiting van de olie- en aardgasvelden in Birma en naar de bouw van waterkrachtcentrales. Aardgas is de belangrijkste grondstoffentroef van Birma – het land heeft op negen land na de grootste aardgasreserves ter wereld.

Dwangarbeid

Maar volgens de Shwe Gas Movement (SGM), een belangrijke milieu- en mensenrechtengroep in Birma, dreigen de nieuwe pijpleidingen ook een nieuw symbool te worden van de gewetenloosheid van het regime. “In het verleden kwamen er bij de aanlegen en het onderhoud van pijpleidingen in Birma altijd dwangarbeid, verdrijvingen en een reeks van misbruiken door de opgetrommelde soldaten kijken”, stelt SGM in een rapport.

Daarmee verwijst de groep naar de aanleg van de Yadana-pijpleiding”. De werken aan die pijpleiding, die aardgas uit de Zee van Andaman via Birma naar Thailand moet voeren, begonnen in de jaren 90. Buitenlandse investeerders, waaronder het Franse Total en het Amerikaanse Unocal dat later werd overgenomen door Chevron, schakelden bewakers in, en die gingen zich te buiten aan moorden, folteringen en verkrachtingen. De meeste slachtoffers waren Karen, een etnische minderheid in Birma.

De China National Petroleum Corporation, de Chinese investeerder, en de Birmaanse overheid hebben bovendien geen openbaar onderzoek ingesteld naar de milieueffecten of de sociale gevolgen van het nieuwe project, zegt Wong Aung, de auteur van een rapport over de geplande pijpleiding. “De plaatselijke bevolking is er in elk geval niet van op de hoogte”.

Verkrachtingen

Activisten van de Shan, de grootste etnische minderheid in Birma die al zwaar heeft geleden onder de repressie door het militaire regime, maken zich al grote zorgen. De pijpleiding zal ook door hun gebieden voeren, maar de route is ter plaatste nog niet bekend. “We vrezen voor nieuwe mensenrechtenschendingen”, zegt Charm Tong van het Actienetwerk van Shan-vrouwen. De groep heeft de voorbije jaren bewijzen verzameld over de verkrachting van honderden vrouwen en meisjes door Birmaanse militairen. “En net als vroeger zullen de slachtoffers nergens terecht kunnen met hun klachten”, zegt Charm Tong.

Volgens Wong Aung zullen er ruim 13.000 soldaten worden ingezet om de nieuwe pijpleidingen te bewaken.

De nieuwe aardgaspijpleiding moet gas uit de velden voor de kust van het noordwesten van Birma naar China voeren. Volgens het rapport van de SGM kan de verkoop van aardgas aan China Birma de komende dertig jaar bijna 30 miljard dollar (meer dan 20 miljard euro) opleveren. De oliepijpleiding zal aardolie naar China brengen die vanuit het Midden-Oosten naar een nieuwe haven aan de Birmaanse westkust zal worden aangevoerd. Nu moeten de tankers die olie naar China brengen een lange omweg maken langs gevaarlijke scheepvaartroutes.