Chinees vaker uit huis gezet dan wie ook

Meer dan 40 miljoen Chinese boeren raakten de afgelopen twintig jaar hun land en middelen van bestaan kwijt als gevolg van industrialisatie en verstedelijking, zegt het juryrapport van het Centre on Housing Rights and Evictions (COHRE), een niet-gouvernementele instelling in Genève. Van tenminste 1,25 miljoen gezinnen werd het huis gesloopt en bijna 3,7 miljoen mensen moesten gedwongen verhuizen gedurende de afgelopen tien jaar.

De meeste schendingen van de huisvestingsrechten vonden plaats in Shanghai, een bruisend hart van de nieuwe Chinese economie. Tweeënhalf miljoen mensen moesten daar gedwongen verhuizen tussen 1993 en 2003. Nog zo’n 60.000 inwoners van Shanghai zullen naar verwachting in de nabije toekomst moeten vertrekken uit het stadscentrum.

Opvallend is dat er tot nu toe weinig aandacht aan de kwestie komt van de Economische en Sociale Commissie voor Azië en de Pacific (ESCAP), een VN-orgaan dat nochtans zegt dat het ijvert voor Aziaten in de marge van de samenleving. De jaarlijkse ESCAP-rapporten die verschijnen onder de noemer Economic and Social Survey of Asia and the Pacific, repten de afgelopen vijf jaar met geen woord over de slachtoffers van de Chinese industrialisering. De VN-rapporten zwaaien China vooral lof toe over de snelle economische groei, die de laatste jaren gemiddeld tussen 8 en 9 procent lag.

De enige slachtoffers die het rapport van dit jaar noemt, zijn de slachtoffers van de tsunami die Azië vorig jaar december trof. Het rapport wijt de zware schade aan de fysieke en sociale infrastructuur in de getroffen landen en de gevolgen voor exportgeoriënteerde sectoren als visserij, landbouw en toerisme.

China werd aan de vooravond van de VN-top afgelopen december in New York, door ESCAP-functionarissen geprezen voor de positieve bijdrage aan de Millenniumdoelstellingen van de VN (MDG’s). Dit omdat China door de snelle industrialisering voor miljoenen mensen de armoede wist te verlichten. Een van de Millenniumdoelstellingen is het halveren van de extreme armoede in de wereld voor 2015.

In 2003 leefden 173 miljoen Chinezen onder de armoedegrens van een dollar per dag. In 1990 waren dat er nog 377 miljoen. De vooruitgang heeft echter ook een prijs, benadrukt COHRE. China had het afgelopen jaar te maken met tienduizenden protestacties en rellen, als gevolg van agressief politieoptreden en gedwongen verhuizingen.

Het is niet zo dat we belangrijke details weglaten uit rapporten, licht Ravi Ratnayake, directeur van de afdeling armoede en ontwikkeling van ESCAP toe. Maar het is niet onze taak om partij te kiezen in een debat over de sociale gevolgen van het beleid van de Chinese regering, als de feiten zelf ter discussie staan. ESCAP gaat uit van de visie dat nationale regeringen zelf het beste kunnen beoordelen welk beleid onder de gegeven omstandigheden in hun land het meest geschikt is.

Scott Leckie, uitvoerend directeur van COHRE, vindt dat de Chinese regering moet streven naar een juiste balans tussen verstedelijking en het beschermen van mensen tegen gedwongen verhuizing. Economische ontwikkeling en recht op huisvesting kunnen goed samengaan, meent hij. (JS/ADR)