'Chinese tsunami' veegt Afrikaanse textieljobs weg

De stilte in de ateliers van Upan Wasana, een textielfabriek net buiten Nairobi, is oorverdovend. Duizenden naaimachines liggen stil. Upan Wasana had vorig jaar nog 2.160 mensen in dienst. Daarvan zijn er 275 overgebleven. Directeur Bandu Udalagama zegt dat hij de voorbije vier maanden voor 800.000 dollar minder bestellingen heeft binnengekregen uit de VS. “De productiekosten liggen hier eenvoudig hoger dan in China”, legt Udalgama uit.

Het multivezelakkoord, een wereldwijde quotaregeling die ook landen met een relatief zwakke textielsector kansen bood op de lucratieve markten in de rijke landen, is sinds 31 december vorig jaar helemaal opgeheven. Landen als Kenia en Zuid-Afrika moeten het daardoor nu opnemen tegen China, de grootste textielproducent ter wereld die al enige tijd met weggeefprijzen uitpakt.

In andere Keniaanse textielbedrijven zijn dit jaar zeker nog eens 4.000 banen geschrapt. Ook United Aryan, nog een andere Keniaanse producent, zit in slechte papieren. “Vorig jaar produceerden we 300.000 stukken per maand”, zegt algemeen directeur Amit Bedi. “Nu maken we nog maar 130 tot 150.000 stukken – meer kunnen we niet afzetten. Dat betekent dat we binnenkort mensen zullen moeten beginnen te ontslaan.”

In andere Afrikaanse landen is de situatie niet beter. In Lesotho, Malawi en Zuid-Afrika hebben al duizenden mensen hun baan verloren. In Malawi verdwenen tussen januari en maart van dit jaar ruim 2.500 banen doordat het Taiwanese bedrijf Haps Garments zijn filiaal in Lilongwe verplaatste naar Taipei. Een afdeling van Haps in Lesotho met meer dan 10.000 werknemers, sloot al in 2004.

Uit een onderzoek van de Gemeenschappelijke Markt voor Oost- en Zuidelijk Afrika (Comesa) blijkt dat in het kleine koninkrijk Swaziland 30.000 banen op het spel staan. Als de textielindustrie in dit land instort, dan zal dat grote sociale problemen opleveren, aldus het rapport. Wereldwijd kunnen volgens de Britse ontwikkelingsorganisatie Christian Aid op termijn 27 miljoen textielarbeiders hun werk verliezen als gevolg van de afschaffing van de quotaregeling. De corresponderende winst aan nieuwe arbeidsplaatsen gaat waarschijnlijk naar een handvol landen – vooral naar China en India.

Vorige week vergaderden vertegenwoordigers van regeringen en bedrijven van 20 landen in West-, Oost- en zuidelijk Afrika in Nairobi over het probleem. Ze werden het eens om een regionale textielfederatie op te zetten om de Afrikaanse bezorgdheid over de Chinese handelspraktijken beter aan te kaarten in de Wereldhandelsorganisatie. De Europese textielproducenten hebben al zo’n federatie, en die kreeg voor mekaar dat de Unie zich nu klaar maakt om de Chinese textielimport te beperken als de overweldigende groei ervan aanhoudt.

Sommige deelnemers aan de bijeenkomst in Nairobi braken een lans voor maatregelen om de concurrentiekracht van Afrikaanse bedrijven op te drijven. De vraag is of dat zomaar kan. Veel Keniaanse textielbedrijven staan in exportzones, waar bedrijven verregaande belastingvrijheid genieten en veel werknemers astronomische overuren kloppen en onderbetaald worden. (PD)