Coca-Cola en McDonald's delen in collaterale schade

De meest verregaande consumentenacties vinden plaats India, waar veel mensen sinds het begin van de oorlog op 20 maart een oproep van de People’s Health Movement (PHM) volgen om geen Amerikaanse en Britse producten meer te kopen. In de Zuid-Indiase deelstaat Kerala hadden actievoerders kleinhandelaars tot 14 april de tijd gegeven hun resterende voorraden Amerikaanse frisdranken van de hand te doen; nu dreigen ze met ‘directe acties’ tegen winkeliers die nog Amerikaanse producten verkopen. Veel handelaars durven naar verluidt geen bestellingen meer plaatsen. We zijn van plan Kerala Pepsi- en Cokevrij te maken, en dat is bijna gelukt, zegt B. Ekbal, vice-rector van de universiteit van Kerala maar ook actievoerder. Volgens de organisatoren van de drooglegging bevatten Amerikaanse frisdranken bij wijze van spreken het bloed van onschuldige Iraakse kinderen. In Andrah Pradesh, een andere Indiase deelstaat, heeft de radicale People’s War Group (PWG) duizenden kratten met Amerikaanse frisdranken aan gruzelementen geslagen en brand gesticht in enkele opslagplaatsen. En in Mumbai (Bombay), en stad waar veel moslims leven, wordt de boycot ook gedragen door veel winkeliers uit die bevolkingsgroep.

In Pakistan zijn het de religieuze partijen die Pepsi en Coca-Cola in de ban hebben gedaan. Er rijden luidsprekerauto’s rond om de bevolking op te roepen die goddeloze drankjes te laten staan. In Islamabad vatten studenten en medewerkers van niet-gouvernementele organisaties al langer dan een week post bij nederzettingen van Kentucky Fried Chicken en Pizza Hut om er de klanten weg te houden.

In Latijns-Amerika zijn de Amerikaanse frisdrank- en fastfoodgiganten vooral in Brazilië in ongenade gevallen. Parlementsleden hebben er in het openbaar blikjes en flessen Coca-Cola leeggegoten om hun steun te betuigen aan een boycot van Amerikaanse producten die anti-oorlogsactivisten hadden gelanceerd. Actievoerders hebben op het internet een foto gepubliceerd van Iraakse vrouwen die een dood kind bewenen - denk aan deze kinderen en deze moeders als je een cola drinkt, het vergif van McDonald’s eet of bij Shell, Esso of Texaco tankt, luidt het onderschrift. McDonald’s en Coca-Cola zegden maandag dat hun verkoopcijfers nog niet zijn gedaald in Brazilië.

In Argentinië zijn vestigingen van McDonald’s en IBM met stenen en rode verf bekogeld. In Mexico voerden studenten onder meer actie in een vestiging van Wal Mart; ze vulden winkelwagentjes met Amerikaanse producten en weigerden die betalen omdat elke aankoop van dergelijke goederen een kogel is die gebruikt wordt tegen een Iraakse burger. Het Chileens Platform voor de Vrede, een koepel van 80 organisaties, heeft de langste lijst van verboden producten: de koepel roept op tot een boycot van Coca-Cola, Pepsi-Cola, Esso, Texaco, American Airlines, United Airlines, Delta Airlines, General Motors, Ford, Chevrolet, Citibank, Boston Bank, McDonald’s, Burger King en Kentucky Fried Chicken.

Sommige Amerikaanse bedrijven in Latijns-Amerika zijn in de tegenaanval gegaan. De Braziliaanse Vereniging van Coca-Colaproducenten heeft een mededeling verspreid dat Braziliaanse Coca-Cola helemaal in het land zelf wordt geproduceerd, en dat 25.000 Brazilianen daarmee hun brood verdienen. In Argentinië verscheen een grote foto van een Big Mac in de kranten met daaronder ‘Made in Argentina’. In Mexico traden eigenaars van McDonald’s-vestigingen voor het voetlicht om duidelijk te maken dat ze Mexicaanse ondernemers zijn.

In Portugal is zaterdag een boycot van Amerikaanse producten ingeluid met een vijf kilometer lange mensenketting van de Amerikaanse ambassade tot de vertegenwoordiging van de VN in Lissabon. De actievoerders roepen consumenten ook op producten uit Groot-Brittannië, Spanje en uit eigen land te laten liggen omdat die landen ook deel uitmaken van de coalitie die het offensief tegen Irak ontketende.