Colombia staat terecht voor moord op communistisch kopstuk

In de zaak, die op 26 en 27 januari voorkomt in de Costa Ricaanse hoofdstad San José, zit de Colombiaanse staat in de beklaagdenbank.

Manuel Cepeda Vargas leidde achttien jaar het communistische weekblad Voz en werd in 1991 verkozen als senator voor de Unión Patriótica (UP). De partij werd letterlijk uitgeroeid. Honderden militanten en politici, onder wie twee presidentskandidaten, werden vermoord door paramilitairen, drugstrafikanten en militairen.

In december 2008 besliste de Inter-Amerikaanse Commissie voor Mensenrechten de Colombiaanse staat voor het Inter-Amerikaans Hof te brengen voor de moord op Cepeda. Enkele dagen later veroordeelde de Raad van State in Colombia de Colombiaanse staat tot het betalen van een zware schadevergoeding aan de familie Cepeda.

FARC

De UP was in 1985 ontstaan als gevolg van akkoorden met de regering van Belisario Betancur. Het moest een politieke uitweg bieden uit de gewapende strijd van de FARC-rebellen. Verscheidene stromingen sloten zich bij de UP aan, vooral de Communistische Partij, waartoe Manuel Cepeda Vargas behoorde.

Iván Cepeda, zoon van de vermoorde leider en woordvoerder van de Beweging van Slachtoffers van Misdaden van de Staat, weigert het geld aan te nemen en eist dat de identiteit van de intellectuele daders wordt bekendgemaakt.

Destijds bestonden minstens twee plannen om de UP-leden uit te schakelen: “Rode dans” en “Genadeslag”. Het is tijdens die laatste operatie dat Cepeda vermoord werd. Het openbaar ministerie zegt dat een groep van militairen en paramilitairen de senator vermoordde. Dat gebeurde op straat vlakbij zijn huis in Bogota. Twee onderofficieren van het leger zaten korte tijd in de gevangenis voor de moord.

Inlichtingendienst

Een voormalige paramilitaire leider, Diego Fernando Murillo, alias Don Berna, verklaarde dat José Miguel Narváez in 1994 de paramilitairen de opdracht had gegeven Cepeda uit te schakelen. Narváez werd later onderdirecteur van DAS, de inlichtingendienst die rechtstreeks van president Álvaro Uribe afhangt.

Narváez zit nu in de gevangenis. Hij wordt ook verdacht van betrokkenheid bij de oprichting in 2003 van G-3, een spionage- en intimidatienetwerk dat onder meer tegen magistraten en mensenrechtenactivisten werd ingezet.

Communisten doden

Volgens Salvatore Mancuso, een andere paramilitaire chef, kwam Narváez van 1998 tot 2002 verschillende malen in paramilitaire kampen duidelijk maken dat het legitiem was om communisten te doden in Colombia. Narváez gaf toen les aan de militaire school van Colombia. “De man die de democratische en vredesidealen moest verspreiden bij de Colombiaanse legerofficieren, kwam meermaals bij Carlos Castaño en mij om ons te tonen hoe we de communisten moesten bestrijden”, zegt Mancuso.

Carlos Castaño, een centrale figuur bij de extreemrechtse paramilitaire groepen in Colombia, verklaarde in 2002 dat hij reserves had bij het extremisme van Narváez. “Hij denkt dat het allemaal guerrillero’s zijn”, zou Castaño aan Mancuso gezegd hebben.

Castaño werd in 2004 vermoord. In het boek Mijn bekentenis, in 2002 geschreven door journalist Mauricio Aranguren, zegt Castaño dat er een kleine harde kern bestond waarin de machtigste personen van het land beslisten wie wel en wie niet vermoord zou worden.