Colombiaanse doodseskaders steeds sterker in grensgebied met Venezuela

Bij verschillende aanslagen in het grensgebied zijn de afgelopen twee weken zeven soldaten van de Venezolaanse Nationale Garde en zes Venezolaanse jongeren
gedood. Volgens Caracas liepen de Venezolaanse soldaten in een hinderlaag van Colombiaanse paramilitairen. De zes jongeren die het voorbije weekend in het grensplaatsje San Antonio del Táchira stierven, werden het slachtoffer van Colombiaanse huurmoordenaars, na dreigementen van de paramilitairen.

De gebieden aan weerszijden van de 2.219 kilometer lange grens tussen Colombia en Venezuela worden vaak omschreven als een “derde staat”, een gebied waar drugssmokkelaars, veedieven, kidnappers, linkse guerrilla’s en rechtse paramilitaire groepen de wet spellen. Colombia beschuldigt de linkse Venezolaanse regering ervan niets te ondernemen tegen Colombiaanse guerrillero’s die hun kampen opslaan aan de Venezolaanse kant van de grens; Caracas zegt dat het Colombiaanse leger nauwelijks patrouilleert in het grensgebied en er niet in slaagt te verhinderen dat de Colombiaanse burgeroorlog ook op Venezolaanse grondgebied wordt uitgevochten.

Volgens experts worden de Colombiaanse paramilitairen – doodseskaders die met de hulp van het leger werden opgezet door grootgrondbezitters en die achter alle vermeende sympathisanten van de linkse guerrilla in Colombia aangaan – steeds machtiger in het grensgebied. Volgens Gustavo Petro, een parlementslid van de linkse partij PDI die ooit nog meevocht met de M-19, een guerrillabeweging die in 1990 de wapens neerlegde, blijven de linkse rebellen en de rechtse doodseskaders aan elkaar gewaagd in het noordoosten van het land, maar hebben de paramilitairen de overhand gekregen in de overige grensgebieden. “Ze zijn actief aan weerszijden van de grens, en alleen het Venezolaanse leger lijkt achter hen aan te gaan,” aldus Petro.

De Verenigde Zelfverdedigingseenheden van Colombia (AUC), een organisatie die de meeste paramilitaire eenheden overkoepelt, zouden 12.000 manschappen onder de wapens hebben. De meeste AUC-eenheden hebben een principeovereenkomst met de Colombiaanse regering ondertekend waarin ze zich bereid verklaren de wapens te laten zwijgen en tegen 2005 te demobiliseren. Maar over de details van die overeenkomst wordt nog verder onderhandeld, en van de eerste afspraken is op het terrein nog niet veel te merken. Volgens Petro nemen de paramilitaire verbanden in het grensgebied geleidelijk alle illegale activiteiten over – van drugssmokkel tot het witwassen van geld. Ook de traditionele ‘pimpineros’, jongeren die kleine hoeveelheden benzine over de grens smokkelen, krijgen volgens Petro nu allemaal hun bevelen van de paramilitairen en zijn ingeschakeld in hun hiërarchie. Pimpineros die voor eigen rekening wilden blijven werken, werden vermoord.

De moordpartij in San Antonio del Táchira zou verband houden met de drugsmokkel. Het grensplaatsje zou een belangrijke draaischijf in die handel zijn, en paramilitairen hadden de voorbije tijd doodsbedreigingen geuit aan iedereen die hun er in de weg bleef lopen.

De drugssmokkel is indirect ook een belangrijk thema bij onderhandelingen die de paramilitairen met de Colombiaanse regering voeren over demobilisatie. De paramilitairen willen strafvrijheid voor misdaden die ze in het verleden hebben begaan, en ook garanties dat ze niet zullen worden uitgeleverd aan de VS. Washington heeft Bogotá om de uitlevering verzocht van Salvatore Mancuso, één van de machtigste paramilitaire leiders die deelneemt aan de onderhandelingen met de Colombiaanse regering, omdat hij betrokken zou zijn bij internationale drugshandel. Mancuso zet volgens waarnemers alles op alles om de smokkelroutes via Venezuela open te houden.