Colombiaanse inheemsen vragen referendum over vrede

De realiteit is echter dat de civiele bevolking keer op keer in het spervuur terecht komt van de strijdende partijen wanner die elkaar beschieten en stelling innemen zonder de risico’s voor burgerslachtoffers in acht te nemen. Wanneer een legereenheid of politiekantoor bijvoorbeeld in het centrum van het dorp wordt geïnstalleerd, in sommige gevallen zelfs vlak naast het lokale ziekenhuis of schooltje, mag je zeker van zijn dat er burgerslachtoffers vallen wanneer er gevechten uitbreken, of de guerrilla een aanslag pleegt op dat politiekantoor.

Dit was bijvoorbeeld het geval bijna exact een jaar geleden, toen een bomauto in het centrum van het dorpje Toribío bij het politiekantoor tot ontploffen gebracht werd door de guerrilla, een actie die net plaatsvond op de traditionele marktdag, waardoor er tientallen burgers gewond werden en verschillende huizen verwoest. Ook afgelopen week viel er opnieuw een slachtoffer bij een soortgelijke aanval, en had de lokale bevolking er genoeg van. De voornamelijk inheemse bevolking van Toribío en hun overheden gaven alle strijdende partijen een ultimatum: of ze vertrokken vrijwillig uit het dorp, of de lokale inheemse bevolking, met hun veiligheidsdienst de ‘Guardia Indígena’, zou de stellingen van zowel leger, als politie en guerrilla afbreken en hen uit hun grondgebied verdrijven.

De ‘Guardia Indigena’ is de veiligheidsdienst van de inheemse bevolking, die geheel ongewapend, enkel met een staf ter identificatie, de controle uitoefenen binnen het territorium dat hen is toegezegd volgens de Colombiaanse grondwet. Hun leden zijn een spiegel van de gemeenschap, waaronder kinderen, mannen en vrouwen van alle leeftijden.

Afgelopen dinsdag, na het aflopen van dat ultimatum, kwam een groep van meer dan 1000 inheemsen tesamen om een legerpost met zo’n 60 soldaten te verdrijven van een berg vlakbij Toribío. Dat ging gepaard met schermutselingen toen een vijftal soldaten weigerden te vertrekken nadat de rest dat wel had gedaan, en in de lucht begonnen te schieten. Uiteindelijk vertrokken ze dan toch, maar de actie zorgde voor een verharding van het standpunt van de overheid, die nogmaals herhaalde dat ‘geen centimeter van het grondgebied zal opgegeven worden’ en dat de oorlog koste wat kost moet gewonnen worden, of dat nu ‘goedschiks of kwaadschiks’ moet.

In een brief gericht aan president Santos tonen de inheemse overheden met concrete voorstellen dat er echter ook een alternatief bestaat voor de retoriek van de eeuwige oorlog, en eindigen de goed geargumenteerde brief met:

Andermaal bieden wij het inheemse territorium van het noorden van Cauca als scenario aan voor de dialoog over het einde van de oorlog en de noodzakelijke veranderingen in het politieke en sociaal-economische model. Wij denken, mijnheer de president, dat het nodig is om de problemen die geassocieerd zijn aan de oorlog op te lossen, zowel diegene die het uitlokte als diegenen die ze voeden.

Wij staan open voor een publiek debat waarin we de reikwijdte bekijken van dergelijke broodnodige transformaties voor dit land. Daarom stellen wij voor dat u zich schaart achter een Nationaal Referendum voor de Vrede: laten we het land vragen of het wil verdergaan met dit verschrikkelijk bloedbad, of het daarentegen de moed heeft om aan de vrede te beginnen bouwen.

Getekend: Rekenen op ons voor de Vrede. Nooit voor de oorlog

Inheemse autoriteiten van het noorden van Cauca, georganiseerd in ACIN en CRIC

Gert Steenssens is cooperant van Broederlijk Delen in Colombia sinds 2008, waar hij met verschillende partner organisaties samenwerkt, ondermeer ook in Cauca.