Congrespartij niet kansloos bij coalitievorming - analyse

Tijdens de laatste fase van de verkiezingen kregen maandag nog eens 210 miljoen Indiërs de kans hun stem uit te brengen; uiteindelijk daagde 58 procent daarvan op. Het tellen van de stemmen begint op 13 mei; omdat alle stemmen elektronisch zijn uitgebracht, worden de resultaten diezelfde dag verwacht.

Een meerderheid in het 543 zetels tellende parlement zit er voor geen van beide partijen in, en daarom zijn allebei druk bezig met onderhandelingen om machtige regionale partijen aan hun kant te krijgen. De BJP deed het slecht in de exit polls, maar lijkt toch nog als grootst partij uit de bus te zullen komen. De 79-jarige premier Vajpayee van de BJP, die zich tijdens de verkiezingscampagne eerder ongelukkig deed ontvallen dat hij het beu is een coalitieregering te leiden, krijgt dus waarschijnlijk de eerste kans om een regering in elkaar te boksen die de meerderheid heeft in het parlement. Maar het lijkt niet onmogelijk dat de Congrespartij, die bij het begin van de verkiezingen nog kansloos leek, voor het eerst sinds 1996 de macht weer in handen krijgt op federaal vlak.

Politiek analist Neerja Chowdhury ziet vier mogelijke scenario’s. Misschien komt er gewoon een heruitgave van de NDA die nu aan de macht is, onder leiding van de BJP. Maar sommige voormalige NDA-leden hebben gebroken met de BJP, terwijl verscheidene trouwe coalitiepartners het volgens de exit polls slecht hebben gedaan. Dat geldt in de eerste plaats de Telugu Desam-partij (TDP) van Chandrababu Naidu, de premier van de deelstaat Andhra Pradesh. Een belangrijke voormalige bondgenoot waarop de BJP niet meer kan rekenen, is de Bahujan Samaj-partij (BSP), een partij die het opneemt voor de Dalits, de massa hindoes die helemaal onderaan de ladder van het kastensysteem staan. De leider van de BSP, Mayawati, werd aan de dijk gezet als deelstaatpremier van Uttar Pradesh en moest zich verdedigen tegen aanklachten rond corruptie die hun oorsprong vonden in de BJP, en wil nu wraak nemen. Premier Vajpayee heeft doen uitschijnen dat hij een oppositiekuur voor de BJP raadzaam acht als de partij met haar huidige coalitiegenoten geen 250 zetels haalt.

De tweede mogelijkheid die Chowdhury ziet is een coalitie rond de Congrespartij. De Congrespartij heeft al aangegeven het premierschap niet op te eisen als de partij geen absolute meerderheid haalt; de eerste minister zou dus bij consensus door alle regeringspartners kunnen aangeduid worden.

In scenario drie en vier zou er een minderheidsregering worden gevormd met de steun van ofwel de Congrespartij of de BJP. Een minderheidscoalitie met de BJP als partner buiten de regering zou gevormd kunnen worden door sterke NDA-leden als de Samta Dal uit Bihar, een partij die geleid wordt door de huidige Defensieminister George Fernandes. Ook in deze formule zou Vajpayee als premier kunnen fungeren - de gematigde Vajpayee staat bij de NDA-partners veel beter aangeschreven dan de rest van zijn partij, waarin fundamentalistische hindoes de toon aangeven. De BJP staat ook dicht bij de ondernemerswereld. Verscheidene NDA-partners lijken om die redenen hun alliantie met de BJP tijdens de voorbije verkiezingen zwaar betaald te hebben.

De onzekerheid rond de coalitievorming deed de aandelenkoeren in India maandag met gemiddeld twee procent dalen. (PD/ADR)