Controverse over mogelijke kernenergiesamenwerking tussen Brazilië en China

Volgens Campos, die deel uitmaakte van de hoge Braziliaanse delegatie die in het kielzog van president Luiz Inacio Lula da Silva’s zes dagen lang China doorkruiste, is er nog helemaal geen akkoord over eventuele samenwerking in de gevoelige sector. De Braziliaanse pers had bericht dat Campos in Peking onderhandelingen voerde over de verkoop van niet-verrijkt uranium aan China. Campos geeft wel toe dat hij in Peking ook over kernenergie heeft gesproken bij de verkennen van mogelijkheden tot nauwere wetenschappelijke en technologische samenwerking.

Maar Brazilië herbekijkt net zijn beleid inzake kernenergie. Daartoe wordt een studie gemaakt, die pas binnen drie maanden klaar zal zijn. Pas als op basis daarvan een nieuw kernenergieprogramma uitgetekend is, zal Brazilië volgens Campos beslissingen kunnen nemen over eventuele samenwerking met andere landen. In elk geval zal die samenwerking beperkt blijven tot landen die de internationale regels respecteren.

Nucleaire samenwerking tussen de twee landen ligt eigenlijk voor de hand: Brazilië heeft grote uraniumreserves en China heeft plannen om de komende tien jaar 11 nieuwe kerncentrales te bouwen. Peking zou willen dat Brazilië in dat programma participeert en heeft Brazilië ook duidelijk laten verstaan dat het geïnteresseerd is in de aankoop van uranium en de know-how en technologie voor het verrijken ervan. Brazilië heeft de nodige kennis daarvoor in huis, maar produceert momenteel zelfs nog niet genoeg kernbrandstof voor zijn eigen twee kerncentrales.

De Braziliaanse kernenergiesector is opgetogen over de kansen die eventuele contracten zouden scheppen. Samenwerking met China zou een beslissende impuls kunnen geven voor de verdere ontwikkeling van nucleaire industrie in Brazilië, gelooft Aquilino Senra, een professor toegepaste nucleaire wetenschappen aan de federale universiteit van Rio de Janeiro. Ideaal voor Brazilië zou volgens hem de levering van verrijkt uranium zijn, vanwege de aanzienlijke toegevoegde waarde. Maar ook de verkoop van de zogenaamde yellow cake, het uraniumerts na een eerste verwerkingsstap, is volgens Senra te verantwoorden. Op die manier krijgt Brazilië immers geld binnen dat kan worden gebruikt voor investeringen in de sector. Brazilië heeft de op vijf na grootste uraniumreserves ter wereld, ook al is nog maar op 30 procent van het Braziliaanse grondgebied naar voorraden gezocht. Senra maakt zich ook sterk dat Brazilië een goede kans maakt om mee te mogen bouwen aan de nieuwe Chinese kerncentrales. De Braziliaanse bedrijven in de sector zouden goedkoop werken in vergelijking met de concurrenten uit de industrielanden, en geen technologische achterstand kennen.

Maar de Braziliaanse milieubeweging reageert negatief. We gaan de andere kant uit dan de rest van de wereld, zegt Sergio Dialetachi van Greenpeace Brazilië. Veel andere landen beginnen kernenergie immers af te zweren. Volgens Kathia Vasconcelos Monteiro van Friends of the Earth-Brazilië zou een eventuele overeenkomst de waarschijnlijkheid groter maken dat er ook in Brazilië op termijn nieuwe kerncentrales bij komen. Dat doet de kansen op een nucleaire catastrofe toenemen, terwijl ook het afvalprobleem groter wordt.

Waarschijnlijk zal het onderwerp weer ter sprake komen in augustus. Dan stuurt het Chinese Comité voor Wetenschap en Technologie voor Industrie en Defensie een missie naar Brazilië (PD/ADR).