Corruptie houdt investeerders weg uit Aziatische bossen

De ontbossing in Azië was het onderwerp van een conferentie in Chiang Mai in het noorden van Thailand. De in Berlijn gevestigde corruptiewaakhond Transparency International (TI) bond de kat de bel aan door te stellen dat de sterke greep van de politiek op de bossen de controle op misbruiken bemoeilijkt. De problemen doen zich volgens TI vooral voor in Cambodja, Vietnam, Indonesië, Birma, Laos en Papoea-Nieuw-Guinea.
Volgens VN-cijfers verloor Azië de voorbije vijftien jaar ongeveer 10 miljoen hectare bos, een oppervlakte van drie keer België. Azië herbergt momenteel 700 miljoen hectare van de 3,9 miljard hectare bossen wereldwijd. Als er aan het huidige tempo illegaal verder wordt gekapt, gaat volgens TI tegen 2020 nog eens 6,6 miljoen hectare bos voor de bijl.
Cambodja is een van de landen waar corruptie en illegale ontbossing welig tieren. Volgens het rapport “Cambodia’s Family Trees”, dat de mensenrechtenorganisatie Global Witness in juni publiceerde, is de handel in illegaal gekapt hout jaarlijks 13 miljoen dollar (9 miljoen euro) waard. In Indonesië is de situatie niet veel beter. De ngo’s op de conferentie schatten dat 90 procent van de ontbossing in Indonesië illegaal gebeurt.
De toestand is niet alleen dramatisch omdat een machtige elite zich verrijkt met de uitverkoop van natuurlijke rijkdommen. Door de corruptie lopen de landen ook lucratieve buitenlandse investeringen mis. “Steeds meer pensioenfondsen en staatsfondsen willen hun geld beleggen in de bosbouw”, zegt Denis Neilson, directeur van Dana ltd., een consultingbedrijf uit Nieuw-Zeeland gespecialiseerd in bosbouw.
Volgens Dana hebben grote institutionele beleggers momenteel 50 miljard dollar (35 miljard euro) geïnvesteerd in bosbouwprojecten, meestal in de Verenigde Staten, Canada, Nieuw-Zeeland, Australië, Zuid-Afrika, Brazilië, Uruguay en Chili. “De investeringen begonnen in 1992 en vormen een manier om de beleggingsportefeuille te diversifiëren met een laag tot gemiddeld risico.”
De Aziatische landen hebben die geldstroom tot nu toe aan hun neus zien voorbijgaan, omwille van de corruptie, de illegale praktijken en het gebrek aan transparantie. “Jammer”, vindt Neilson, “Er zijn in de bosbouwsector tussen 5 en 15 miljard dollar aan nieuwe investeringen te rapen.”
Meer nog, de Aziatische beleidsmakers lijken zich niet te realiseren dat investeerders geïnteresseerd zijn in plantagebossen die de wereldmarkten van hout kunnen voorzien. Dat is althans de indruk van Patrick Durst, die bij de FAO, de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties de bosbouwsector in Azië opvolgt.
Volgens Durst is de situatie voor plantagebossen in Azië vaak gecompliceerd, “omwille van de grote vraag naar land, problemen van eigendomsrechten en de bevolkingsdichtheid.” In landen met grootschalige bosplantages, bijvoorbeeld China, India, Indonesië en Vietnam, komen de meeste investeerders uit het land zelf. “Zij hebben een andere kijk op goed bestuur en de problemen met corruptie.”