Crisis geeft anderglobalisten tweede adem

“Een andere wereld is mogelijk”, met die slagzin begon in 2001 het eerste WSF in Porto Alegre, ook in Brazilië. Het forum groeide de jaren nadien uit tot een massagebeuren waar linkse actiegroepen en vakbonden vanuit de hele wereld met elkaar in discussie gingen over de kwalen van de globalisering en de remedies ertegen. De laatste jaren leek de beweging op de terugweg, onder meer omdat de bonte bijeenkomsten geen duidelijk conclusies en een concreet actieprogramma opleverden. In 2008 werd er daarom zelfs geen centraal forum meer georganiseerd.

Maar nu maakt de financiële en economische crisis de zoektocht naar alternatieven weer hoogst actueel. We kunnen nu veel concreter discussiëren over “de aard van de crisis” en het ontwikkelingsmodel dat we volgen, vindt Cándido Grzybowski van de Braziliaanse denktank Ibase, een van de initiatiefnemers van het WSF.

Lula komt

De organisatoren voelen zich gesterkt door de beslissing van de Braziliaanse president, Luiz Inácio Lula da Silva, om op 29 en 30 januari naar Belem te reizen en niet naar Davos, waar dan het Wereld Economisch Forum plaatsvindt. Ook daar vormt de economische crisis het logische hoofdthema.

In januari 2007 verkoos president Lula de bijeenkomst in Davos nog boven het WSF, dat toen zijn tenten opsloeg in Nairobi. De wereldeconomie floreerde, de grondstoffenprijzen stegen en ook op de buitenlandse investeringen in Brazilië leek geen maat te staan. Iedereen leek rijk te kunnen worden.

Nu kijkt de wereld aan tegen een economische crisis, terwijl ook de hoge olieprijzen en de voedselcrisis van vorig jaar nog vers in het geheugen liggen. Ook aan het probleem van de klimaatverandering kan niemand meer voorbij. Dat maakt allemaal dat de alternatieven waar het WSF al die tijd naar op zoek was, opeens weer meer belangstelling kennen.

De keuze voor Belém, de poort naar het Amazonegebied, werd gemaakt voor de economische crisis zich aandiende. Het leek een ideale plaats om over milieu en ontwikkeling na te denken, en ook om de inheemse inbreng te versterken. Maar intussen is het duidelijk dat de financiële en economische crisis de debatten zullen domineren.

Convergentie

Het WSF in Belém verwacht meer dan 100.000 deelnemers. Die hebben de keuze tussen ongeveer 2600 voordrachten, seminars, discussierondes en werkgroepen. Er staan zoals gebruikelijk ook culturele evenementen en enkele optochten op het  programma. Voor jongeren en lokale overheden zijn er parallelle fora.

Toch hoopt Grzybowski dat de bijeenkomst een “duidelijkere agenda” zal opleveren die de alternatieven voor het domineren ontwikkelingsmodel vooruit kunnen helpen. Dat veronderstelt volgens hem “meer convergentie in de debatten.” Het WSF eindigt daarom nu ook met een “dag van de allianties” waarop netwerken en samenwerkingsverbanden gezamenlijke acties kunnen opzetten.  

De inheemse beweging, die deze editie van het WSF mee draagt, hoopt dat de bijeenkomst ook de strijd tegen de Braziliaanse mijnbouwgigant Vale kan helpen opvoeren. Het in 1997 geprivatiseerde bedrijf, dat vroeger Vale do Rio Doce heette, haalt op grote schaal ijzererts boven in de deelstaat Pará. Belém is de hoofdstad van Pará. Dat erts gaat naar smelterijen die de ontbossing in het Amazonewoud in de hand werken en weinig ondernemen tegen de slavenarbeid die komt kijken bij de productie van houtskool in Brazilië. Vale houdt zich intussen ook bezig met de productie van aluminium en wil daarvoor in Pará een grote steenkoolcentrale bouwen. Veel actievoerders eisen dat Vale opnieuw genationaliseerd wordt om het bedrijf te dwingen een andere koers te varen. De zaak ligt heel gevoelig door het aandeel dat Vale vertegenwoordigt in de economie van Pará.