Cubaanse repressie neemt hoge vlucht

De executies passen in een schijnbare golf van repressie die de afgelopen
drie weken door het land trekt. Prominente dissidenten kregen
gevangenisstraffen van 12 tot 27 jaar vanwege het ‘provoceren’ of ‘plegen
van subversieve activiteiten’ in samenwerking met het hoofd van het bureau
voor Amerikaanse belangen in Cuba, James Cason. Ook de recentste berichten
van de mensenrechtenorganisaties Human Rights Watch en Amnesty International
laten weinig ruimte voor een romantische kijk op de mensenrechten in het
socialistische paradijs. Zij noemen de jongste repressie de ergste in tien
jaar.

Sommige waarnemers menen dat de Cubaanse president Fidel Castro van de
internationale focus op Irak probeert te profiteren om de oppositie in zijn
land een harde slag toe te dienen. Aryeh Neier, voorzitter van de New Yorkse
Open Society Institute (OSI), wijst erop dat ook in Wit-Rusland en Zimbabwe
de machthebbers de afgelopen weken repressief toesloegen. Dictators
handelen tijdens wereldcrisissen, aldus Neier.

Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden liet de kans niet voorbijgaan om
Castro te hekelen. Met eenparigheid van stemmen werd de jongste gang van
zaken op het Cubaanse eiland afgekeurd. De Amerikaanse ambassadeur in Santo
Domingo ging in zijn verklaringen nog een stapje verder. Wat in Irak
gebeurt zal voor een zeer positief signaal zorgen, en het is voor Cuba een
goed voorbeeld.

Het voormalige hoofd van de Amerikaanse afvaardiging in Havana, Wayne Smith,
vindt dit een gevaarlijke evolutie. Cuba laat er zich volgens Smith toe
verleiden zichzelf het etiket van ‘schurkenstaat’ op te kleven, en ik vrees
dat de ploeg van George W. Bush het Cubaanse regime tot nog grotere excessen
zal proberen te provoceren. We maken het begin van een gevaarlijke periode
mee. Smith denkt niet dat het tot militaire actie zal komen, wel wordt de
klok weer een stuk teruggedraaid. De steun die moeizaam verworven was voor
een voorstel om Amerikaanse burgers toe te staan naar Cuba te reizen van de
leider van de anti-embargobeweging in het Capitool, de republikeinse senator
Jeff Flake, is helemaal afgebrokkeld.

Volgens een aantal organisaties heeft Washington evenwel zijn best gedaan om
een en ander uit te lokken. Analisten wijzen op de provocatieve rol die
James Cason, het nieuwe hoofd van het bureau voor Amerikaanse belangen in
Cuba sinds zijn aanstelling speelt. Cason organiseert in Havana ongewone
openbare bijeenkomsten met geselecteerde dissidenten en speelt gastheer voor
hun vergaderingen en seminaries. Maar omdat de Cubaanse economie achteruit
boert, zijn de Cubaanse autoriteiten extra gevoelig voor mogelijke tekenen
van politieke onrust. Casons openlijke geflirt met oppositionele krachten in
Havana wordt daarom gezien als het openlijk tarten van het gezag van Havana.

De (Cubaanse) arrestaties zijn een boodschap aan Washington dat de Cubaanse
overheid niet werkeloos zal toekijken hoe de VS openlijk en actief aan een
Cubaanse oppositie bouwen, bevestigt Geoff Thale, Cuba-specialist in het
Washington Office voor Latijns-Amerika (WOLA), een mensenrechtengroep die de
dialoog tussen beide landen op gang probeert te krijgen.

We verstaan wel dat sommige van Casons acties door de Cubaanse overheid als
provocatief worden ervaren. Uit het verleden weten we ook dat dergelijke
acties geen verbetering van de mensenrechten of een opening in de politieke
ruimte opleveren, zegt WOLA-directeur Bill Spender

Spender beklemtoont dat hij de Cubaanse officiële reactie veel te hard
vindt. De executie is een overreactie, waarmee de leiders zichzelf in de
voet schieten. Ze doen precies wat Bush van hen verlangt. Spender roept de
autoriteiten op alle politieke gevangenen die de afgelopen drie weken
opgepakt zijn, vrij te laten.

De executies zullen de stemming in de Commissie voor de Mensenrechten van de
Verenigde Naties, die op dit ogenblik in Genève vergadert, er niet
makkelijker op maken. Er ligt een motie voor over de mensenrechten in Cuba
die volgens diplomaten van oorsprong mild is, maar die door de executies
en de jongste vervolgingen van toon zal veranderen. De stemming is voorzien
voor woensdag en geeft zeker nog aanleiding tot wederzijdse beschuldigingen.