Dakar keert 'blank' stokbrood de rug toe

Terwijl de Europeanen in de voorbije decennia opnieuw de geneugten van het volkorenbrood ontdekten, ontwikkelden de stedelijke Afrikanen een voorliefde voor het witte, ‘Franse’ stokbrood, op basis van geïmporteerd tarwemeel. Dat ingrediënt is in de voorbije maanden door de stijgende prijzen op de wereldmarkt meer dan 50 procent duurder geworden. Ook de brandstof en de elektriciteit werden duurder, wat extra nadelig uitdraait voor de moderne, industriële bakkerijen die werken met de geïmporteerde tarwebloem.

De evolutie speelt in het voordeel van de artisanale bakkerijen die ‘tapa-lapa’ maken, dat er uitziet als stokbrood maar gemaakt wordt met goedkope, inheemse graansoorten als gierst, maïs en ogenboon (Vigna unguiculata). Een zak van 50 kilogram gierst of maïs kost respectievelijk 9,5 en 11,4 euro, tegenover 32 euro voor een zak tarwe.

De Senegalese Nationale Bakkersfederatie ging op 15 en 16 oktober in staking voor haar eis om een ‘Franse’ stokbrood te mogen verkopen aan 175 CFA (0,25 euro), tegenover 150 CFA voorheen. Die eis werd intussen ingewilligd maar door de bakkersstaking schakelden nog meer inwoners van Dakar over op tapa-lapa. Senegalese magen verafschuwen nu eenmaal de leegte.

Het artisanale stokbrood van 210 gram is wat zwaarder om te verteren, maar het kost slechts 100 CFA. Aan de brug van Grand Yoff, een volkswijk in Dakar, verkoopt de tapa-lapa als zoete broodjes. “Als we het lekker vinden, komen we terug”, waarschuwden enkele klanten bij hun vertrek. En terugkomen deden ze.

Het is nog niet zeker of de tapa-lapa, dat typisch is voor het platteland van Senegal, Guinee-Conakry en Guinee-Bissau, definitief marktaandeel heeft gewonnen op het Franse stokbrood. Heel wat mensen lijken het om nog andere redenen te appreciëren dan om de prijs. Mamadou Bâ uit de wijk Yoff Layène zegt eraan “verslaafd” te zijn, omdat het de honger beter stilt en hem de hele dag op de been houdt. Volgens bakker Antoine Bâ bewaart het ook langer dan gewoon stokbrood, omdat het minder gist en rijsmiddelen bevat.

De artisanale bakkers willen samen een organisatie oprichten om hun brood bekender te maken en een beter imago te geven. Ze lijken goed op weg te slagen waar de regering van Senegal jammerlijk faalde op het einde van de jaren zeventig. Om te besparen op de dure import van tarwe, werden de bakkers verplicht gierstmeel toe te voegen aan een brood dat “Pamiblé” werd gedoopt. Het project flopte omdat de consumenten trouw bleven aan het stokbrood van de blanken.

“De stedelijke Sengalees ontbijt graag in Parijs, eet zijn middagmaal in Azië en komt misschien naar huis voor het avondeten”, zo omschreef een journalist de trend die er in de jaren tachtig toe leidde dat Senegal massaal tarwe en rijst uit Azië begon in te voeren. Senegal produceert zelf geen tarwe en voert elk jaar 300.000 ton in, aan steeds hogere prijzen.