Dalende buitenlandse investeringen verminderen ontwikkelingskansen

In 2001 flitste er al 40 procent minder kapitaal heen en weer tussen bedrijven wereldwijd, maar vorig jaar bereikten de directe buitenlandse investeringen (DBI) hun laagste niveau sinds 1998. De 651 miljard dollar die in 2002 gehaald werd, bedraagt minder dan de helft van het recordjaar 2000, toen er maar liefst 1400 werd geïnvesteerd.

De daling is slecht nieuws voor de derde wereld, zo stelt de Conferentie voor Handel- en Ontwikkeling van de Verenigde Naties (Unctad) bij de voorstelling van haar jaarlijkse world investment report. De DBI vormt ook voor ontwikkelingslanden een belangrijke geldstroom die zorgt voor onder meer werkgelegenheid en belastinginkomsten. Volgens de Unctad is het twijfelachtig of de zogenaamde millenniumdoelen voor de ontwikkelingslanden gehaald zullen worden. De acht millenniumdoelen die de VN in 2000 vastlegden zijn ontwikkelingsminima die tegen 2015 gehaald moeten worden. De halvering van het aantal armen is de belangrijkste.

Toch is er beterschap in zicht, voorspelt Unctad: de DBI zou dit jaar niet verder dalen en zou in 2004 terug kunnen opleven. We denken dat een sterkere wereldwijde economische groei, grotere winstmarges en de effecten van herstructureringen de DBI een zetje zullen geven, zegt Rubens Ricupero, het hoofd van de Unctad.

De armste continenten zagen de geldstroom het sterkst teruglopen. Latijns-Amerika en Afrika maakten voor het derde jaar op rij een daling mee. De DBI-geldstroom naar Afrika zakte 41 procenten die in Latijns-Amerika 33 procent. Naast de wereldwijde groeivertraging (die zich uit in minder fusies en overnames) hadden financiële crisissen, zoals die in Argentinië, en politieke instabiliteit, zoals in Venezuela, een nefast effect. Azië toont weinig verlies, want China ontving in 2002 opnieuw een recordbedrag aan investeringen: het communistische land kreeg 53 miljard dollar in kas, waardoor het de tweede grootste aantrekkingpool is voor investeringen. Luxemburg, dat een belastingluw tussenstation is voor holdings, stond in 2002 op nummer één met 126 miljard dollar.

Dit jaar zullen de investeringen in Afrika opnieuw stijgen, voorspelt Unctad. Dat is vooral te danken aan regionale privatiseringen en de hernieuwde interesse in Afrikaanse olie en mineralen. Investeringen in de mijnbouw- en oliesector hebben echter beduidend minder ontwikkelingspotentieel voor de arme landen dn investeringen in onderwijs, gezondheidszorg en infrastructuur.