Dans en theater geven Keniaanse weeskinderen hoop

Langs de stoffige weg in Kangemi, een sloppenwijk in het noordwesten van de Keniaanse hoofdstad Nairobi, roosteren de inwoners op open vuurtjes lapjes vlees en maïskolven. Broodmagere kippen krabben in het bedorven afval op straat. De weg komt uit bij Shangilia Mtoto wa Afrika (Swahili voor Wees Blij Kind van Afrika), een weeshuis waar sommige van Kenia’s misbruikte en verwaarloosde kinderen weer durven dromen over hun toekomst.

In de meeste weeshuizen krijgen kinderen alleen basisonderwijs, zegt Japheth Njenga, directeur van Shangilia. Wij hebben ontdekt dat kunstzinnige expressie ze weer zelfvertrouwen geeft. Deze kinderen zijn zwaar getraumatiseerd door seksueel en geestelijk misbruik. Ze hebben nieuwe moed nodig, zegt hij. Als ze op een podium kunnen optreden voor publiek, is dat een bevrijdende ervaring voor ze. Het geeft ze een groot gevoel van eigenwaarde. Daardoor is de kans dat ze een opleiding met succes afronden, veel groter.

Het weeshuis moedigt de kinderen aan om te studeren, maar theater is de basis, zegt Njenga. Van straatkinderen kun je niet verwachten dat ze rustig in de klas gaan zitten om wiskunde te leren. Dan gaan ze zich snel vervelen en zijn zo weer terug op straat. Kinderen die voor het eerst bij ons komen, zijn soms moeilijk in de hand te houden omdat hun levens getekend zijn door geweld.

Dus krijgen ze de vrije hand om zichzelf te uiten in drama, dans en muziek, maar ook in acrobatiek en vechtsporten. Op de binnenplaats van het weeshuis zijn kinderen te zien die plezier hebben; allemaal zijn ze bezig, niemand zit aan de kant.

Bij de receptie van het weeshuis hangen foto’s aan de muur van kinderen die beroemdheden ontmoet hebben, waaronder zanger en acteur Harry Belafonte. Ook hangt er een foto van kinderen die dansen samen met de Keniaanse vice-president Moody Awori. Elders in het weeshuis staan glazen vitrines met gouden trofeeën en ingelijste certificaten, de bewijzen van de prestaties van de kinderen.

Shangilia trok voor het eerst internationaal de aandacht met een spectaculaire traditionele dansshow die werd opgevoerd tijdens de Wereld Aidsconferentie in juli vorig jaar in de Thaise hoofdstad Bangkok. Mensen konden nauwelijks geloven dat kinderen met zoveel zelfvertrouwen en talent een paar jaar geleden nog op straat leefden, waar ze lijm snoven en misbruikt werden zegt Njenga.

De voorstelling in Bangkok trok de aandacht van gerenommeerde Broadway-producer Lee Breuer, die ook samenwerkt met Hollywood-acteur Morgan Freeman en muzikant Stevie Wonder. Hij regelt nu contracten voor optredens van de kinderen elders in de wereld.

Die aandacht wordt gewaardeerd, zegt Njenga, maar in Thailand gebeurde volgens hem nog iets veel belangrijkers, iets waardoor het weeshuis veranderde. Sommige van onze kinderen zijn besmet met HIV en de andere kinderen waren erg bang voor ze. De kinderen die in Bangkok zijn geweest, hebben die angst doorbroken toen ze weer thuiskwamen.

Samuel Mushiri (17), die als zesjarig straatjongetje in Shangilia kwam, was een van de elf jongeren die werden uitverkoren voor de voorstelling tijdens de aids-conferentie in Bangkok. Ik dacht dat je doodging als je iemand met aids aanraakte, zegt hij. Maar in Thailand hebben we veel nieuwe vrienden gemaakt waarvan we eerst niet wisten dat ze HIV hadden. Toen we daar later achter kwamen, is onze band alleen maar verdiept, zegt hij. Ze zijn eigenlijk net als ons, vervolgt hij.

Peter Wainaina (18) deed in Bangkok zoveel kennis over aids op, dat hij nu zelf aids-patiënten begeleidt. Soms krijgen baby’s aids omdat hun moeder besmet is met HIV. Daar kan dat kind toch niets aan doen?, zegt hij. Voordat ik naar Thailand ging, moest ik niets hebben van aids-patiënten. Mensen kunnen door verschillende oorzaken aids krijgen, maar niemand vraagt er zelf om. Dus hebben ze onze steun nodig.

De kinderen die in Thailand zijn geweest, moedigen de weeskinderen met HIV continu aan, zegt Njenga. Ze omhelzen de kinderen met HIV en laten zo aan de andere kinderen zien dat ze nergens bang voor hoeven te zijn. De andere kinderen spelen nu ook met de kinderen die HIV hebben.

John Mwaura (14) kwam als achtjarig jongetje in Shangilia. De conferentie in Bangkok heeft ook zijn beeld van kinderen met HIV veranderd. We moeten voor ze zorgen omdat we niet weten wat God nog met hun leven voor heeft. Omdat ze aids hebben, wil dat niet zeggen dat ze alleen maar geschikt zijn om dood te gaan. En dan, in plotselinge sentimentele opwelling: Misschien heeft God wel grootste plannen en wordt een HIV-patiënt leider van ons land!

Mijn grootste wens is dat aids-medicijnen gratis worden voor iedereen in de wereld, zegt Catherine Wairimu (14). Ik heb in Thailand een moeder ontmoet die besmet is met HIV en dat heeft overgedragen op haar kind. Ze heeft geen geld omdat haar man dood is. Daarom kan ze geen medicijnen betalen. Zelfs één tablet kost al te veel. Dat begrijp ik niet, zegt ze.

Het is opvallend dat geen van de kinderen die in Bangkok optrad, een toneel-, zang-, of danscarrière wil. Liever willen ze piloot, arts of ingenieur worden. Eén van hen heeft wel een heel concreet plan voor de toekomst. Haar woorden zijn typerend voor het zelfvertrouwen en enthousiasme dat alle kinderen in het weeshuis uitstralen. Ik word later wetenschapper en dan ontdek ik een medicijn tegen aids, zegt de 14-jarige Sharon Atsango.

Kenia is een van de landen die het zwaarst getroffen is door aids. Meer dan twee miljoen mensen zijn besmet met HIV en het virus maakte duizenden kinderen wees. (JS/MM)