Dodelijke ziekte van Chagas rukt op in Argentinië

Voor de ziekte van Chagas, die wordt verwekt door de bacterie Trypanosoma cruzi, bestaat geen enkele behandeling, behalve als men in de vroegste stadia een antiparasitaire kuur krijgt. In de meest gevallen wordt Chagas overgedragen via de beet van de wants, een bloedzuigend insect dat zich in de hoeken en kieren van lemen, rieten en houten constructies nestelt, net de materialen waarmee bescheiden plattelandswoningen gemaakt worden. Het zijn dan ook vooral armen die het slachtoffer zijn van Chagas.
Chagas evolueert traag en kan jarenlang onzichtbaar blijven, een van de grote problemen in de bestrijding van de ziekte. Als de ziekte wel aan de oppervlakte komt, dan zijn de symptomen koorts, braakneigingen, ademnood en spasmen. De parasiet nestelt zich in de weefsels van het menselijk lichaam, vooral in het hart, en veroorzaakt zo de dood in minstens 30 procent van de gevallen.

Nog geen verandering

De ziekte van Chagas werd voor het eerst in Argentinië vastgesteld in 1911. In oktober 2006 stelde de regering van Néstor Kirchner (2003-2007) vast dat de ziekte steeds feller om zich heen greep doordat het land onvoldoende uitgerust was om de verspreiding tegen te gaan. Het ministerie van Gezondheid lanceerde daarom een nationaal Chagasplan.
De overheidsmaatregelen “zijn goed”, zegt Sonia Tarragona, directeur-generaal van de Stichting Gezonde Wereld (Mundo Sano), “maar er is nog steeds geen significante verandering merkbaar”. Ook de statistische informatie is nog steeds ondermaats, zegt ze.
Tarragona noemt Chagas een van de verwaarloosde ziekten. Door de link met de armoede “is de farmaceutische industrie niet geïnteresseerd in de ontwikkeling van een vaccin of medicatie. Aan wie gaan ze het vaccin verkopen?”

15 miljoen gevallen

Chagas komt voor van het zuiden van de Verenigde Staten tot de noordelijke helft van Argentinë en Chili, met ongeveer 15 miljoen gevallen. Volgens Buenos Aires telt Argentinië 2,5 miljoen geïnfecteerden; slechts bij een kwart breekt de ziekte ook door.
In Brazilië en Uruguay is men erin geslaagd de overbrenging van Chagas te stoppen. Maar in Argentinië, Bolivia en Paraguay niet. Chagas is al geregistreerd in 19 van de 23 Argentijnse provincies. In zeven provincies is de situatie kritiek, met wantsen in meer dan 5 procent van de huizen, onder meer in Formosa, Chaco en Santiago del Estero in het noorden, de armste regio’s van het land.
“Er is geen bereidheid om de zaken te veranderen”, zegt Rolando Rivas van de Stichting Nelson Mandela in Chaco. Tijdens de zware economische en sociale crisis (2001-2003) “desinfecteerde men geen enkele boerderij in Chaco, ook al had de nationale regering insecticiden gestuurd.” En van 2000 tot 2006 kregen amper 167 patiënten medicatie tegen Chagas, “terwijl Chaco zeker 60.000 zieken telt”.
Volgens Rivas moet men op de eerste plaats de muren van de huizen goed afwerken en het desinfecteren verderzetten. Hij stelt vast de nationale coördinatie van die preventie nog steeds mank loopt.