Donorgeld Afghanistan bereikt bevolking niet

We denken dat de hulp ondermijnd zal worden door geopolitieke belangen van donorlanden, zegt Emmanuel Reinert van The Senslis Council, een orgaan dat zich bezighoudt met drugsbeleid.

Een militaire oplossing voor het drugsprobleem van het land zal de soevereiniteit van Afghanistan ondermijnen, waarschuwt hij. Dat kan leiden tot grootschalige sociale onrust, waardoor het geld – als het al gestort wordt - zijn doel volledig mist.

Afghanistan heeft al verschillende keren het verschil ondervonden tussen belofte en daad. En het geld dat daadwerkelijk gestort werd, werd flink afgeroomd terwijl het zijn weg naar beneden vond.

Op een conferentie van donorlanden in Tokio begin 2002, werd Afghanistan meer dan 5 miljard dollar ontwikkelingshulp beloofd, gespreid over een periode van vijf jaar. Daarvan zou het in 2002 al 1,7 miljard dollar krijgen. Uiteindelijk ontving het land slechts 150 miljoen dollar.

Het jaar daarop werd 1,1 miljard dollar beloofd. Daarvan zag Afghanistan 900 miljoen dollar. Zeventig procent van dat bedrag werd besteed aan noodhulp zoals voedselvoorziening en middelen om de terugkeer van vluchtelingen te vergemakkelijken. Dat betekende dat 250 miljoen dollar overbleef voor de structurele heropbouw van het land. Na uitbetaling van de salarissen was nog slechts 150 miljoen dollar over voor onderwijs- en beroepsprojecten, gezondheidszorg en voeding en sociale programma’s.

De daaropvolgende jaren stroomde er nog meer geld naar Afghaanse bankrekeningen, maar de financiële steun die uiteindelijk de gewone mensen bereikt, is een fractie van wat er eerst beloofd en daarna ook uitgekeerd wordt. Daar zullen ook de beloftes die deze week op de donorconferentie in Londen gemaakt werden, weinig aan veranderen.

Het meeste geld vloeit naar westerse ngo’s en bedrijven die participeren in ontwikkelingsprojecten van hun donorlanden. Het geld gaat niet naar degenen die het echt nodig hebben: de boeren en de families die op het platteland wonen, zegt Emmanuel Reinert. Het Afghaanse ontwikkelingsbeleid is een mythe.

Een gezamenlijke commissie van Afghanen en de Verenigde Naties zal er nu op toezien dat er meer geld naar de Afghaanse bevolking zelf gaat. Maar het hulppakket blijft waarschijnlijk geconcentreerd op veiligheid en de vernietiging van papavervelden, en de steun aan onderwijsprogramma’s die het ontstaan van een nieuwe generatie terroristen moet voorkomen.

Afghanistan produceert 90 procent van ‘s werelds opium en heroïne. Die problematiek wil het Westen zelf aanpakken, eerder dan ze over te laten aan de Afghaanse autoriteiten.

De hulp die het Westen Afghanistan aanbiedt is verbonden aan een gevaarlijke strategie om papaverplantages te vernietigen, vindt Reinert. Het geld kan beter aangewend worden om Afghanen te steunen hun papaver voor andere doelen te telen, in plaats van de oogsten te vernietigen. Papaver is ook de grondstof voor de pijnstillers codeïne en morfine.

De oproep van The Senlis Council om hulp beter te besteden komt nu militante groeperingen in het zuiden van Afghanistan aan kracht en invloed winnen. De vernietiging van de papavervelden zou de onrust verder kunnen aanwakkeren, zegt Reinert. (JVP/JS)