Donors proberen buiten verkiezingsgewoel te blijven

De 4,5 miljard dollar - deels leningen, deels giften - werden toegezegd op een donorconferentie in juni 2003. De steun moet Sri Lanka helpen de gevolgen van twee decennia van burgeroorlog te boven te komen. In ruil voor het geld heeft de regering van premier Ranil Wickremesinghe een hervormingsplan opgesteld dat moet leiden tot een versoepeling van de arbeidswetgeving en besnoeiingen in de overheidsuitgaven en subsidies zodat het begrotingstekort vermindert. Sri Lanka zou ook verlieslatende overheidsbedrijven gaan privatiseren. Volgens critici dient het plan vooral de belangen van grote ondernemingen en buitenlandse investeerders.

Normaal hadden Wickremesinghe en zijn United National Party (UNP) nog bijna vier jaar kunnen regeren, maar president Chandrika Kumaratunga, zijn politieke aartsrivaal, besliste vorige maand dat er in april vervroegde verkiezingen komen. Kumaratunga’s Sri Lanka Freedom Party is een alliantie aangegaan met het linkse Volksbevrijdingsfront (JVP), een voormalige rebellenbeweging. De nieuwe Freedom Alliance (FA) doet het in de opiniepeilingen beter dan de UNP, die van het publiek de verantwoordelijkheid krijgt toegeschoven voor onaangename prijsstijgingen en de hoge werkloosheid.

De weg naar de regering ligt daarmee nog wel niet open voor de Freedom Alliantie. Als geen van de twee grote machtsblokken de meerderheid haalt, kunnen de kleinere moslim- en Tamilpartijen de doorslag geven bij de regeringsvorming. Zij lijken momenteel eerder naar de UNP over te hellen.

De internationale donors proberen niet betrokken te raken in de verkiezingsstrijd. Wij zijn politiek neutraal, zegt Peter Harrold, de Wereldbankdirecteur voor Sri Lanka. Wie er aan de macht is doet er niet toe. Maar het is een publiek geheim dat de geldschieters gecharmeerd zijn door de vrijemarktfilosofie en de bedrijfsvriendelijke politiek van de UNP. De huidige regering geniet veel steun in de VS en Europa, ook omdat onder Wickremesinghe belangrijke vorderingen werden gemaakt in het vredesproces met de Tamilrebellen.

De standpunten van de JVP, de junior partner in de Freedom Alliantie, liggen niet zo goed bij de internationale gemeenschap. De JVP stelde tot voor kort dat de momenteel opgeschorte onderhandelingen met de Tamil Tijgers - de rebellengroep die sinds de jaren 80 vocht voor een onafhankelijke staat voor de Tamilminderheid op het eiland - pas hervat mogen worden als de opstandelingen militair verslagen zijn. Intussen pleit de JVP voor een onmiddellijke voortzetting van de gesprekken, maar wel na nieuwe afspraken over een bestand. Op economisch vlak aanvaardt de JVP een liberalisering van de economie, maar de partij wil wel dat de plaatselijke industrie en landbouwsector worden beschermd. Dat komt goed aan bij de rijstboeren en de kleine ondernemers in het land die moeten vechten om te overleven tegen goedkopere importeurs, maar het vloekt met de voorwaarden die de donors hebben opgelegd.

Internationale donors doen hun best om buiten de verkiezingsstrijd te blijven. Vanuit de hoek van de regering klonk het al dat de internationale hulp aan Sri Lanka is stopgezet als gevolg van het politieke gekibbel tussen president Kumaratunga en Wickremesinghe. Jeremy Carter, de belangrijkste vertegenwoordiger van het Internationaal Muntfonds (IMF) in Colombo, ontkent dat. De Aziatische Ontwikkelingsbank keert geld uit, de Wereldbank en het IMF doen het ook en zelfs de Japanse regering stelt geld ter beschikking. Volgens hem hebben de terugtrekking van de Tamil Tijgers uit de vredesbesprekingen en de politieke crisis in Colombo wel voor vertragingen gezorgd. Wereldbankmedewerker Harrold schat dat Sri Lanka vorig jaar bijna 1 miljard dollar heeft ontvangen; dit jaar kan het land dit jaar misschien wel 1,2 tot 1,3 miljard dollar binnenkrijgen.

Harrold zegt dat projecthulp niet bedreigd wordt, maar geeft wel toe dat verdere begrotingssteun voor de regering moeilijk kan worden. Het IMF kondigde in december al aan dat een tweede schijf van een voordelige lening van 567 miljoen dollar uitgesteld werd als gevolg van de politieke impasse in het land en omdat de regering zich niet aan alle begrotingsnormen had gehouden. Ook 176 miljoen dollar Wereldbankhulp wordt voorlopig tegengehouden, volgens Harrold tot duidelijk is wie er gaat regeren en hoe hun plannen en hun economisch beleid eruit zien.

Volgens Harrold is het ondenkbaar dat de beloofde 4,5 miljard dollar volledig worden overgemaakt als er geen verandering komt in de onzekerheid en de besluiteloosheid die de Srilankaanse politiek nu kenmerken.