Doodstrafdebat opnieuw springlevend binnen VN

De brief komt er net voor de Internationale Dag voor de Afschaffing van de Doodstraf op 1 maart. Onder de 58 ondertekenaars zijn vrijwel alle landen van de Organisatie van de Islamitische Conferentie (OIC), de Bahama’s, China, Noord-Korea, Japan, Myanmar, Thailand, Oeganda, Singapore en Zimbabwe.
De 58 landen hebben al hun argumenten opgesomd in een gemeenschappelijke brief aan Ban, een zogenaamde “note verbale”. Ze stellen daarin onder meer dat elke poging om een moratorium of een verbod op de doodstraf in te stellen in strijd is met de huidige bepalingen in de internationale wetgeving.
 “Dit initiatief onderstreept nogmaals dat er geen internationale consensus is over de doodstraf”, zegt Vanu Gopala Menon, vertegenwoordiger van Singapore bij de VN.
Toen de VN in december vorig jaar moesten beslissen over een resolutie over een moratorium op de doodstraf, stemden 104 landen voor en 54 tegen, bij 29 onthoudingen. Een resolutie van de Algemene Vergadering is in tegenstelling tot een beslissing van de Veiligheidsraad niet bindend.
Vier van de landen die in december tegen de resolutie stemden, behoren om onduidelijke redenen niet tot de ondertekenaars van de note verbale: Belize, Tsjaad, India en de Verenigde Staten. Anderzijds hebben acht landen die zich toen onthielen – de Centraal-Afrikaanse Republiek, Equatoriaal-Guinea, Eritrea, Fiji, Guinea, Laos, Swaziland en de Verenigde Arabische Emiraten – zich bij de ondertekenaars van de brief gevoegd.

Afweging

Het pro-doodstrafkamp wil de discussie heropenen, en als gevolg daarvan zal het thema begin september opnieuw op de agenda van de Algemene Vergadering staan.
In hun verklaring zeggen de 58 landen dat de doodstraf vaak afgeschilderd wordt als een aanslag op de mensenrechten, omdat een veroordeelde gevangene het recht heeft te leven. “Maar het is een belangrijk afschrikkingsmiddel tegen de meest ernstige misdaden. Het moet daarom in een breder perspectief gezien worden en afgewogen worden tegen de rechten van de slachtoffers en het recht van een samenleving op vrede en veiligheid”, zegt de brief.
“Elke staat heeft het onvervreemdbare recht om zelf politieke, economische, sociale, culturele en juridische systemen te kiezen, zonder inmenging in welke vorm dan ook van een andere staat”, vervolgt de verklaring. “In het charter van de VN staat niets dat de organisatie de autoriteit geeft om te interveniëren  in zaken die essentieel tot de binnenlandse jurisdictie van een staat behoren.”
De campagne voor de afschaffing van de doodstraf werd aangevoerd door de Europese Unie, die door de stemming in december een morele overwinning behaalde. Singapore was van meet af aan een van de grote tegenstanders van de EU in de strijd tegen de doodstraf, en heeft ook moeilijkheden met de manier waarop de EU de stemming heeft benaderd. “Het is jammer dat de voorstanders van de afschaffing dit niet als een debat behandeld hebben, maar als een soort les”, zegt Menon, de afgevaardigde van Singopore. “Ze zagen hun eigen visie als de enig geldige. Misschien zullen ze dat zelf wel ontkennen, maar er was nooit een echte poging om consensus te zoeken of ons te overtuigen door middel van argumenten.”