E-reporters zijn junta in Myanmar te snel af

“Wanneer er in Rangoon iets gebeurd, weten wij het vijf minuten later, soms zelfs sneller”, zegt Aung Zaw, de hoofdredacteur van “The Irrawaddy”, een politiek tijdschrift van Birmaanse journalisten in ballingschap in buurland Thailand. “Dinsdag kregen we via mobiele telefoons ooggetuigenverslagen van aanvallen tegen betogers op het moment van gebeuren.”
De betogingen in Birma begonnen twee weken geleden uit ongenoegen over de stijging van de brandstofprijzen. De politieke onrust heeft zich intussen verspreid van de hoofdstad Rangoon naar zes van de veertien deelstaten van Myanmar. Ondanks de scherpe censuur slagen de betogers erin via internet en hun mobiele telefoon met teksten, foto’s en filmpjes verslag uit te brengen over de gebeurtenissen.
“De burgers zijn onze reporters geworden”, zegt Aung Zaw, “Ze gebruiken alle moderne gadgets om het nieuws zo snel mogelijk naar buiten te brengen.”
Dat is meteen het grootste verschil met de grote democratische opstand van 1988. De aanleiding was toen de beslissing om de lokale munt, de kyat, uit circulatie te nemen. Na enkele maanden van betogingen en protesten kwam het tot een gewelddadige clash tussen tienduizenden burgers en het leger, waarbij duizenden mensen om het leven kwamen.
“Het verhaal werd toen vooral gebracht door de internationale media, vooral de radio. De foto’s waren allemaal afkomstig van buitenlandse journalisten”, herinnert zich Aung Zaw, die als 19-jarige universiteitsstudent in Rangoon meemaakte hoe de beweging voor meer democratie in bloed werd gesmoord. De militairen grepen in 1962 de macht in wat toen nog Birma heette en klampen zich er tot aan de dag van vandaag met succes aan vast.
Een tweede verschil is dat er nu een grote groep politieke tegenstanders van het regime in ballingschap leeft, zodat de nieuwste ontwikkelingen in Myanmar in de hele wereld op de voet worden gevolgd.
“De mensen die nu betogen in Myanmar moeten weten dat ze niet alleen staan, maar dat ze op steun kunnen rekenen in het buitenland”, zegt Soe Aung, de woordvoerster van een mensenrechtenorganisatie in ballingschap, “De diaspora is nu veel beter georganiseerd en lobbyt in de hele wereld om aandacht te vragen voor de onderdrukking van de protesten”
Voorlopig lijkt het militaire bewind de touwtjes nog strak in handen te hebben. Dat komt onder meer doordat de universiteiten na 1988 verhuisd werden naar campussen op twee tot drie uur rijden van het stadscentrum. Dat maakt het moeilijk om snel een grote massa mensen op de been te brengen.
“Ook op de hoofdcampus in Rangoon kunnen de studenten niet zomaar van het ene departement naar het andere”, zegt Khin Ohmar, die in 1988 als 20-jarige chemiestudente besloot zich aan te sluiten bij de democratische oppositie. “De universiteit in de hoofdstad lijkt nu net een gevangenis, die met nieuwe muren in verschillende compartimenten is opgedeeld.”
Toch heeft ze er goede hoop op dat de betogingen net als in 1988 binnen enkele maanden kunnen uitgroeien tot een nationale protestbeweging tegen het regime. “Er is genoeg stuwkracht voor nog meer demonstraties”, zegt Khin Omar, “De woede tegen het regime zal alleen maar toenemen.”