Eb en vloed

De ploeg Chinezen die de avond van 5 februari kokkels ging oogsten in de Britse Morecambe Bay had minder geluk, véél minder. Zij werden niet gewaarschuwd, al zijn er betrouwbare rapporten die zeggen dat gewapende mannen een oogje in het zeil hielden zij waren wellicht minder bekommerd om eb en vloed, dan om mogelijke controles van arbeidsinspecties die van op land zouden arriveren. Het verraderlijke tij overviel de jonge arbeiders, en 17 mannen en 2 vrouwen lieten er het leven bij. ‘Hun overlijdensakte zal “verdronken” vermelden als doodsoorzaak’, reageerde Tony Woodley, secretaris-generaal van de Transport and General Workers’ Union. ‘Maar deze vreselijke tragedie werd in werkelijkheid veroorzaakt door het cowboy-kapitalisme.’ De Britse pers werd in de dagen na het drama in Morecambe overspoeld met voorbeelden van uitbuiting en slavenarbeid, die de stelling van Woodley onderbouwden. In Norfolk verdienden seizoensarbeiders pakweg 4,5 euro voor het plukken van 1000 paasbloemen. In Cambridgeshire moesten arbeiders overnachten in containers, zonder stromend water, en daarvoor werd zo’n 118 euro per week van hun loon afgehouden. In een visverwerkend bedrijf in Schotland moesten arbeiders shiften draaien van 12 uur, zeven dagen op zeven. Toch bleef hun loon onder het officiële minimumloon. Een vergelijkbare stroom onrustwekkende verhalen verscheen in heel Europa in 2000, toen 58 Chinezen stierven in een vrachtwagen die hen van Zeebrugge naar Groot-Brittannië moest brengen. De slachtoffers van toen en de slachtoffers van nu kwamen trouwens uit dezelfde, verpauperde regio van Fujian in China. Dat is uiteraard geen toeval. Wie thuis aan een toekomst kan bouwen, begeeft zich 10.000 kilometer verder niet in een donkere, levensgevaarlijke baai in het midden van de winter, voor 65 euro per dag.
Het probleem van de illegale of tenminste immorele winsten op arbeid die verricht wordt door arbeiders zonder papieren is geen typisch Brits fenomeen. Het probleem is wereldwijd verspreid, en de Europese Unie heeft de voorbije jaren behoorlijk bijgedragen tot een mentaal klimaat en een wettelijk kader dat de inzet van onderbetaalde en weerloze werkkrachten vergemakkelijkt. John Vandaele toonde vorige maand in MO* al aan dat de grijze zone tussen formele en illegale arbeid steeds groter wordt. Om opnieuw een verschil te kunnen maken tussen onmenselijke uitbuiting en twijfelachtige kansen voor migranten, moeten vakbonden, mensenrechtenorganisaties en politieke partijen met alle middelen gaan molenwieken op de stranden van Europa, om aan de EU-wetgevers te signaleren dat ze moeten terugkeren op hun stappen. Nu kan het nog, straks worden we allemaal bedreigd door de verraderlijke getijden en onderstromen van de globalisering. De zwaksten hebben meer aan goede wettelijke bescherming vandaag, dan aan condoléances morgen.