Economisch Latijns-Amerika komt op voor inheemsen

“Hoewel de meeste landen in Latijns-Amerika wetswijzigingen hebben doorgevoerd over de rechten van de inheemse bevolking, bleken die regels de afgelopen decennia vaak ineffectief of niet gehandhaafd”, staat in Social Panorama of Latin America 2006. Uit beschikbare gegevens blijkt dat inheemsen structureel gediscrimineerd worden en dat ze daardoor in elk land in de laagste inkomensgroepen zitten.

In Latijns-Amerika zijn 671 inheemsen groepen erkend, en uit informatie uit 2000 blijkt dat in totaal ongeveer dertig miljoen mensen zich tot de inheemse bevolking van Latijns-Amerika rekenen. Peru, Mexico, Bolivia en Guatemala hebben de grootste inheemse bevolking, tussen 4,6 en 8,4 miljoen. Daarna volgen vijf landen, waaronder Chili, met een inheemse bevolking van tussen 500.000 en een miljoen mensen. Acht landen, waaronder Nicaragua en El Salvador, tellen minder dan 500.000 inheemse inwoners.

De meeste inheemsen wonen op hun voorouderlijk land in plattelandsregio’s. Maar door armoede, degradatie van het land, “invasies” door bewoners van buiten en belangen van multinationals worden ze vaak gedwongen naar andere regio’s of steden te verhuizen.

De inheemse bevolking is doorgaans jong, zegt het rapport. Ook constateren de auteurs dat vertegenwoordigers uit inheemse groepen de afgelopen twintig jaar een steeds prominentere rol gingen spelen op het politieke toneel. De standpunten van de inheemse groepen met betrekking tot de ontwikkelingsagenda’s en het officiële beleid hebben de afgelopen jaren geleid tot een reeks grondwettelijke veranderingen en wijzigingen in andere regelgeving, zegt Fabiana de Popolo. Zij is een Argentijnse deskundige van het Latijns-Amerikaanse en Caribische Demografisch Centrum (CELADE), onder deel van de afdeling Bevolking van de ECLAC.

Twee verbeteringen voor de indianen werden doorgevoerd in Conventie 169 inzake Inheemse en Tribale Volken van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) en de recente Verklaring inzake de Rechten van Inheemse Volken. Een ontwerpvoorstel voor die laatste verklaring werd in juni van dit jaar ingediend door de nieuwe Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties. Het voorstel moet nog worden goedgekeurd door de Algemene Vergadering van de VN.

Deze verdragen regelen rechten op het gebied van zelfbeschikking, non-discriminatie, culturele integriteit, eigendom, gebruik, beheer en toegang tot land en natuurlijke hulpbronnen, ontwikkeling, sociale welvaart en politieke deelname.

Tot nu toe ratificeerden dertien Latijns-Amerikaanse landen Conventie 169. Dat resulteerde echter niet noodzakelijkerwijs in verbeteringen in de levensomstandigheden van de indianen.