‘Economische tsunami’ rolt over Japanse KMO’s

Hiro Tanaka moet zijn droom van een eigen restaurant in Tokio opgeven. Hij klopte bij twee banken aan voor een lening, maar vergeefs. “Ik was er zeker van dat ik een lening zou krijgen. Ik werk al 17 jaar in de levensmiddelensector, ik heb drie succesvolle restaurants opgestart en ik heb een gegevensbestand met duizenden klanten.” Maar de Japan Finance Corporation en Shinyou Hoshou Kyokai wilden niet met geld over de brug komen.

De twee kleine kredietinstellingen zijn in handen van de Japanse staat. Ze werden opgezet om kmo’s te hepen. Volgens Shigenori Kawahara, de advocaat van Tanaka, zijn er geen andere instellingen waar zijn cliënt kansen maakt. “Meer en meer van mijn cliënten krijgen geen krediet meer, al komen ze er wel voor in aanmerking.”

Sombere toekomst

De impact van de financiële crisis zal in Japan veel erger zijn voor kmo’s dan voor grote bedrijven, voorspelt Yoshihiro Nishi, de voorzitter en ceo van Tierra Financial Advisors. “Voor elk groot Japans bedrijf dat in moeilijkheden verkeert, zijn er tienduizend kleinere die de krant niet halen maar die veel zwaarder getroffen worden. De grote banken proberen hun relaties met de zwaargewichten te vrijwaren en blijven dus financiële steun verlenen. Maar de kmo’s krijgen geen nieuwe kredieten. Er worden zelfs veel leningen opgezegd.”

De nabije toekomst ziet er zwart uit voor kleine ondernemingen. Op 23 februari legde SFCG Co. de boeken neer, de grootste aanbieder van kortetermijnkrediet aan kleine en middelgrote ondernemingen. De instelling had een schuld van 328 miljard yen (2,6 miljard euro) opgehoopt. SFCG had het al langer moeilijk om zelf geld te lenen en kwam echt in de problemen door het failliet van het Amerikaanse Lehman Brothers in september vorig jaar. Het bankroet van SFCG kan een sneeuwbaleffect op gang brengen.

“Je kan de recessie vergelijken met een tsunami die aan kracht begint te winnen”, zegt Nishi. “De gemiddelde werknemer heeft zijn loon nog niet zien verminderen, maar het slechte nieuws komt in juni en juli, wanneer bedrijven traditioneel een zomerbonus uitbetalen. Daar zal drastisch in gesneden worden. Veel huishoudens hebben dat geld nodig om op reis te kunnen gaan of grote uitgaven te bekostigen.”

Stootkussen

Kleine en middelgrote ondernemingen krijgen de grootste klappen omdat ze als stootkussen fungeren voor de grote ondernemingen, legt Jeffrey Kingston van de Temple University in Japan uit. De kmo’s krijgen minder orders binnen van de grote ondernemingen, en omdat ze niet veel reserves hebben, moeten ze meteen mensen ontslaan of de lonen verlagen. Ze hebben minder klanten dan grote bedrijven, en dus kunnen ze ook minder weerstand bieden aan grote afnemers die prijsverlagingen eisen. “Macro-economisch gezien leidt dat tot meer werkloosheid, en omdat het sociale vangnet hier ontoereikend is, betekent het ook dat de consumptie-uitgaven kelderen. Iedereen bereidt zich voor op het ergste.”

Een teken dat het heel slecht gaat met Japan is het recordaantal oproepen dat Inochi No Denwa binnenkrijgt, een telefoondienst die mensen met zelfmoordgedachten bijstaat. De vijftig centra in Japan kregen vorig jaar 700.000 oproepen binnen. In 1998, het jaar waarin Japan afgleed in een economische crisis die nog altijd niet verteerd is, maakten meer dan 30.000 Japanners een einde aan hun leven, tegenover 24.000 het jaar daarvoor. Sindsdien is het aantal zo hoog gebleven. Als de crisis voortduurt, verwachten experts dit jaar een verdere stijging.