‘Een asielzoeker is geen medisch toerist’

In de centrale hal van het Zuidstation in Brussel staan twee reuzengrote, houten boxen omgeven door totems met foto’s. ‘In de Black Box kunnen de bezoekers met een zaklamp de tentoongestelde foto’s binnenin de box ontdekken. De andere houten box bevat video’s en getuigenissen die de levenswandel van drie sans-papiers tonen’, legt Paula Stam, communicatieverantwoordelijke van DVW uit.
‘Het creatieve brein achter de expositie is Olivier Jobard, een Franse fotograaf en het initiatief komt van Dokters van de Wereld. DVW een internationale NGO die wereldwijd medische hulp wil verlenen voor de kwetsbare mensen in de maatschappij.’ 

Medisch toerisme 

Dokter van de Wereld vraagt met de tentoonstelling aandacht voor de gezondheidszorg voor mensen zonder papieren die in Europa verblijven. ‘Het probleem is dat er regels bestaan, maar dat die te weinig worden omgezet in de praktijk. Dit is een Europees probleem, maar elk land heeft zijn eigen specifieke knelpunten’, aldus Stam. De tentoonstelling is dan ook een internationaal evenement. ‘Voor Brussel waren ook al Nantes en Parijs gaststeden en later trekt de expositie ook nog naar Amsterdam en München.’

Uit een rapport van het Europees Observatorium voor de Toegang tot Gezondheidszorg bleek dat mensen zonder papieren vaak onvoldoende gezondheidszorg krijgen: zeventig procent botst op obstakels om zich te laten verzorgen.

Volgens Stam is dit vooral nefast voor minderjarigen en zwangere vrouwen. ‘Voorschriften bepalen dat mensen zonder papieren minstens acute, dringende medische hulp moeten krijgen. Maar een zwangere vrouw heeft bijvoorbeeld ook nood aan prenatale zorg en dergelijke preventieve zorgen worden in de praktijk zelden verstrekt.’

Het rapport maakt ook komaf met het cliché dat veel asielzoekers naar Europa afzakken omdat ze hier betere gezondheidszorg zouden krijgen: slechts zes procent geeft dat aan als effectieve reden om het land van origine te verlaten. Paula Stam verduidelijkt: ‘Mensen die hun land verlaten doen dit niet voor hun plezier. Het zogenaamde medisch toerisme is een opvatting die niet strookt met de realiteit.’ 

‘Een thema dat iedereen aangaat’

Dokters van de Wereld organiseert de expositie in de eerste plaats om de gewaarwording bij de Europese bevolking te doen groeien, maar de ngo maakt ook van de gelegenheid gebruik om drie eisen te stellen aan de Europese Afgevaardigden.

‘Ten eerste vragen we dat zorg niet leidt tot de aangifte van de sans-papiers, we vragen ook een betere bescherming van moeders en kinderen en ten slotte eisen we ook dat zieke personen - die in hun thuisland niet de nodige medische zorgen kunnen krijgen - niet uitgewezen kunnen worden. Daarbij gaat het vooral over individuele gevallen, waarbij bijvoorbeeld een met HIV besmette man niet zomaar teruggestuurd mag worden als hij in zijn land van origine geen aangepaste behandeling kan krijgen’, verduidelijkt Stam.

DVW hoopt dat door de getuigenissen, door de video’s en door de eisen mensen meer inzicht zullen krijgen in de problemen waaraan mensen zonder papieren blootgesteld worden. ‘Het is immers een thematiek die ons allen aangaat en moet raken. Uiteraard zou het ook mooi zijn als de drie eisen navolging krijgen op het beleidsniveau’, besluit Paula Stam.