Eén jaar Kirchner: de Argentijnen geloven weer in de politiek

Kirchner, die dinsdag precies één jaar aan de macht is in Buenos Aires, heeft volgens recente opiniepeilingen drie tot vier keer meer mensen achter zich dan de 22 procent Argentijnen die bij de presidentsverkiezingen van april vorig jaar een geldige stem voor hem uitbrachten. Kirchner heeft geprofiteerd van een uitzonderlijke conjunctuur, oordeelt de politicoloog Sergio Berensztein van de Universiteit Torcuato Di Tella. Na vier bittere crisisjaren steeg het Argentijnse bruto binnenlands product in 2003 met 8,7 procent. Kirchner slaagde er in één jaar tijd in het aandeel van de Argentijnen dat onder de armoedegrens zit terug te dringen van 57,5 naar 47,8 procent. De werkloosheid daalde van 17,8 naar 14,5 procent.

De vooruitzichten voor dit jaar zien er minder rooskleurig uit. Door de sterke economische groei kampt Argentinië nu met een energiecrisis, die nog verergerd wordt door de hoge olieprijzen. De rentevoeten in de VS zullen waarschijnlijk stijgen, en dat heeft altijd een onmiddellijke negatieve weerslag op de economie van Argentinië en van Brazilië, de belangrijkste handelspartner van Argentinië. De prijs van soja, het belangrijkste exportproduct van Argentinië, brokkelt af.

In eigen land staat de Argentijnse regering voor nieuwe onderhandelingen met de nutsbedrijven die aandringen op prijsverhogingen. De regering moet een oplossing vinden voor de talloze houders van staatsobligaties die in december 2001 te horen kregen dat de overheid haar schuldverplichtingen niet kon nakomen.

Kirchner wordt door de politieke analisten als centrumlinks beschouwd, al is zijn partij, de peronistische Partido Justicialista, een vergaarbekken van alle mogelijke politieke stromingen. Vorig jaar eindigde hij als tweede in de eerste ronde van de presidentsverkiezingen, na zijn partijgenoot Carlos Menem. De omstreden oud-president (1989-1999) gooide voor de tweede ronde de handdoek in de ring, zodat de relatief onbekende Kirchner president werd zonder officiële bevestiging van de grote steun die alle opiniepeilingen voor hem voorspelden.

Tijdens de eerste weken na zijn ambtsaanvaarding maakt Kirchner meteen indruk met hervormingsmaatregelen die de controle van de overheid op het leger en de politie verbeterden en het aanzien van het hooggerechtshof herstelden. Kirchner moedigde ook de heropening van belangrijke mensenrechtenzaken aan die teruggaan tot de Argentijnse dictatuur, van 1976 tot 1983. Daarna oogstte Kirchner nog meer lof voor de ongekende assertiviteit waarmee hij met het Internationaal Monetair Fonds en andere internatonale schuldeisers onderhandelde over de herschikking van de internationale schulden van het land. Kirchner maakte duidelijk dat de bestrijding van de armoede in eigen land voor hem even belangrijk is als het nakomen van internationale schuldverplichtingen. Het leverde de president de steun op van de strijdbare overheidsvakbond Central de Trabajadores Argentinos (CTA), een kwelduivel van alle voorgaande regeringen. Daardoor werd het voor de tegenstanders van Kirchner binnen zijn partij en in de regering ook moeilijker tegen de president in te gaan. Toch blijft het gebrek aan politieke ondersteuning de achilleshiel van Kirchner.

Volgens politicoloog Berensztein is Kirchner er na een periode van zwakke bestuurders die geen respect meer afdwongen, in geslaagd de autoriteit van het presidentschap te herstellen. Volgens andere analisten straalt dat herwonnen vertrouwen ook af op andere politici: anders dan de voorbije jaren kunnen die zich weer onder de mensen wagen zonder meteen uitgejouwd of weggejaagd te worden. (PD)