Een positief zelfbeeld kan uw gezondheid schaden

Decennia communautair opbod heeft tenslotte nog geen enkele dode geëist. De verwijzing naar het ‘Belgische voorbeeld’ gaat wel voorbij aan de groeiende vrees dat de geschiedenis de andere kant op stroomt.
Het probleem is niet eens dat Nederlandstaligen en Franstaligen elkaar werkelijk haten, en de Thailandse excellentie laat ons weten dat hij dat woord ook niet gebruikt heeft in zijn interview, maar wel dat het brede areaal instellingen van dit land niet langer in staat blijkt om de werkelijke en de vermeende belangenconflicten tussen de taalgemeenschappen te kanaliseren en op te lossen. En dat is het begin van een straatje dat kan eindigen achter hoge stapels autobanden. 
Overigens is het niet overbodig om ons korte geheugen even op te frissen als we kijken naar het geweld in de brede lanen van Bangkok. Het Thaise zelfbeeld is er altijd een geweest van nationale samenhang onder de monarchie en een boeddhistisch diepe afkeer van geweld. De uiterst estethische symboliek en de exotische rituelen waarmee dat beeld keer op keer geconsacreerd werd, hielpen het succesvol exporteren als de glimlachende werkelijkheid van Thailand.
In de jaren tachtig begon Thailand economisch te boomen onder de slogan make profit, not war –een verwijzing naar het genocidair geweld in buurland Cambodja en de decennia van oorlog in heel Indochina. Sindsdien kijkt de Thaise elite en met haar de hele wereld enkel naar de successen of de occasionele crashes van de beurzen, niet naar de situatie van de dorpen, de verpauperde wijken of de uitgebuite arbeiders en arbeidsters. Laat staan naar de verzuchtingen van de etnische minderheden in het zuiden of het noorden van het land, die zich met geen geweld Thais willen laten noemen.
Vandaar onze keuze voor het adjectief Thailands als het over de hele natie gaat. Met andere woorden: onder het glossy laagje consensus en stabiliteit broeit in Thailand al vele jaren uitsluiting en resentiment. Hetzelfde kan gezegd worden van Kirgizië, Zuid-Afrika en Kenia. Een al te vanzelfsprekend geloof in geruststellende zelfbeelden kan, met andere woorden, de sociale gezondheid danig schaden.
De institutionele impasse van België is geen natuurramp. Ze is de consequentie van een lange geschiedenis waarin klasse- en machtsverschillen zich uitkristalliseerden rond taal en de daarrond gevormde taalgemeenschappen. De onderhandelde oplossingen hebben die –in wezen vloeibare en onderhandelbare– gemeenschappen stilaan gestold tot bikkelharde realiteiten, waardoor creatieve vernieuwing binnen het oude verband onmogelijk geworden lijkt. Die onmogelijkheid zit echter niet in de genen of culturen van Nederlandstaligen of Franstaligen, maar in de stilaan gevestigde belangen van de nieuwe machtselites.
Terwijl partijen en politici inzoomen op de vastgelopen staatsstructuur, worden de economische messen geslepen. De euro wankelt op de rand van de afgrond en de staatsschuld is te snel gestegen, er is dus geen enkele mogelijkheid om tijdens de volgende regeerperiode aan vernieuwende sociale politiek te doen. Geen geld dus voor sociale cohesie, voor beter onderwijs, voor betere gezondheidszorg, voor verzekerde pensioenen.
De harde ideologen die deze boodschap brengen, vertellen er niet bij dat die toestand het gevolg is van de bankencrisis die nog geen twee jaar oud is, toen de staat –de belastingbetalers, dus– het systeem mochten redden door heel snel heel veel schulden aan te gaan. Verwachten dat de financiële wereld of haar politieke spreekbuizen nu de staat zullen redden, is zo veel als geloven in sinterklaas die op een verkouden rendier paaseieren brengt. De sociale polarisatie die groeit onder een nu nog stabiele welvaartstaat bedreigt orde en vrede, daarvoor hoeven we niet eens naar Bangkok te kijken. Athene is veel dichter bij huis.
Verkiezingen zijn maar een blip op het radarscherm van de democratie, maar we mogen dat moment niet negeren. De prijs voor onachtzaamheid vandaag kan overmorgen groot zijn.