"Eerlijke aankopen blijven moeilijk in Europese supermarkten"

De consumentenorganisatie Consumers International onderzocht grote supermarkten in België, Denemarken, Frankrijk, Griekenland, Italië, Polen, Portugal en Spanje. Ze onderzocht hun beleid in verband met de arbeidsomstandigheden in ontwikkelingslanden en de handelsrelaties met producenten in die landen.
“We stelden vast dat de supermarkten hun verantwoordelijkheden niet ernstig genoeg nemen”, zegt Catherine Nicholson van Consumers International. Het rapport stelt dat de houding van de supermarkten ten aanzien van onaanvaardbare arbeidsomstandigheden ontoereikend en soms tegenstrijdig is. “Consumenten moeten weten dat wat ze gekocht hebben niet ten koste ging van de rechten van andere mensen.”

Betrouwbaar

Steeds meer consumenten vinden dat supermarkten hun leveranciers genoeg moeten betalen opdat die hun werknemers een fatsoenlijk loon kunnen betalen, ook al betekent dit dat hun aankoop duurder wordt. Daardoor zijn steeds meer fairtradeproducten verkrijgbaar in supermarkten.
“We moeten zeer voorzichtig zijn dat deze labels en producten betrouwbaar en duidelijk zijn”, zegt Nicholson. “Als iemand een product koopt vanwege een bepaald label en nadien ontdekt dat het niet betrouwbaar is, zal het nog moeilijker worden om die ervan te overtuigen duurzaam te blijven leven.”

Voeding

Het onderzoek richtte zich op de voeding omdat de consument daar het vaakst mee in aanraking komt en voeding een sleutelproduct is in de handel tussen Europa en de ontwikkelingslanden. In veel Europese landen zijn de grootste vijf supermarktketens goed voor twee derde van de voedingmarkt.

Knabbelen

Volgens schattingen zijn in Europa slechts 110 aankoopmanagers van supermarktketens de schakels tussen 3,2 miljoen landbouwers en 160 miljoen consumenten. Dat leidt tot een wanverhouding tussen grote Europese bedrijven en kleinere bedrijven in ontwikkelingslanden. In ontwikkelingslanden is de kans kleiner dat er goede wetgeving bestaat die de basisrechten van werknemers garandeert. Via deze macht kunnen de aankoopmanagers flink aan het inkomen van de leveranciers knabbelen, waardoor de producenten uiteindelijk nauwelijks of geen winst, en soms zelfs verlies maken terwijl de prijs die de consument betaalt, veel hoger ligt.
Om dit tegen te gaan zijn er een reeks verschillende standaarden zoals labels die arbeidsomstandigheden aangeven waarin de goederen geproduceerd zijn en de manier waarop ze zijn behandeld. De Fairtrade Labelling Organisations International (FLO), eigenaar van het Fairtrade-keurmerk, is de enige standaard die de leveranciers een minimumprijs voor hun producten garandeert en armoede aanpakt.
Een van de grote problemen in dit verband is kinderarbeid. Naar schatting 218 miljoen kinderen worden wereldwijd ingezet in het arbeidsproces. Voor 126 miljoen van hen gebeurt dat in de ergste omstandigheden. “Het is een schande dat men overal ter wereld kinderen blijft uitbuiten in gevaarlijke werkomstandigheden”, zegt Rob Cameron, ceo van FLO. “In deze tijd, wanneer de kennis over dit thema zo wijdverspreid is, is dit gewoonweg onaanvaardbaar.”