Eerste cultuurminister ooit wekt weinig enthousiasme

In de Thaise pers is er heel wat te doen geweest over de aanstelling van
Uraiwan. Ze kreeg haar post naar aanleiding van een bureaucratische
hervorming die premier Thaksin begin deze maand doorvoerde, een operatie
die neerkwam op een lawine van benoemingen op verschillende niveaus. De
regering werd uitgebreid van 14 naar 20 ministers. De benoeming van Uraiwan
was een voorbeeld van politiek dienstbetoon.

Veel waarnemers vrezen dat Uraiwan de verkeerde vrouw op de verkeerde
plaats is. De nieuwe minister staat niet bepaald bekend als een
voorstandster van vernieuwende kunstvormen. Tijdens eerdere gesprekken met
de sector benadrukte ze vaak dat het één van de doelstellingen van het
ministerie is om patriottische kunst te promoten. Amnuay Jun-ngern,
directeur cultuurbeleid en planning op het nieuwe ministerie, benadrukt dat
hedendaagse kunst wel aan bod zal komen. Er is een afdeling hedendaagse
kunst opgericht die moderne kunst zal promoten en bewaren. Een blik op de
begroting zegt veel over de slagkracht van die afdeling: het nieuwe
ministerie van Cultuur heeft een budget van 1,5 miljard baht (34,4 miljoen
euro) maar slechts 650.000 baht (14.898 euro) is vrijgemaakt voor
hedendaagse kunstvormen.

Veel kunstenaars vrezen dat Uraiwan zal zorgen voor meer van hetzelfde en
dat decoratieve kunstvormen zoals muurschilderingen die voortborduren op de
thema’s van de Thaise geschiedenis steevast zullen kunnen rekenen op
schouderklopjes en subsidies. Een groot deel van het politieke
establishment acht het namelijk de grootste verdienste van kunst dat het de
natie versterkt en het patriottisme kan schragen. De grootste lofuitingen
vielen in het verleden ten deel aan kunstenaars die zich ten dienste
stellen van de traditionele kunstvormen en de volkscultuur.

Thaise hedendaagse kunstenaars rekenen ook niet op de steun van de overheid
want ze worden al decennia lang doodgezwegen en genegeerd. Als Thailand
enkele belangrijke hedendaagse kunstenaars kent, dan is dat niet de
verdienste van de overheid. Montien Boonma, Kamol Paosawasdi en Rirkrit
Tiravanija zijn stuk voor stuk namen die internationaal iets te betekenen
hebben. Montiens ‘Sala of the Mind’ - een installatie over de Thaise
openbare ruimte - liep onder meer in New York, Parijs en Tokio.

Het promoten van hedendaagse kunst is voor geen enkele regering van belang
geweest, zegt curator Gridthiya Gaweewong. ”Subsidiëring van
kunstuitingen hadden in het beste geval een lage prioriteit, want kunst
draagt niets bij tot het hoofddoel van de Thaise premiers - een
geïndustrialiseerd land worden. Als de regering interesse toonde in cultuur
dan was dat in de eerste plaats omdat het een economische waarde had - vaak
om het toerisme vooruit te helpen. Kunst wordt nog steeds gezien als
handelswaar. De esthetiek doet er nauwelijks toe.

De Thaise hedendaagse kunstenaars weten precies wat ze met extra geld
zouden kunnen aanvangen. Bangkok heeft geen grote musea voor hedendaagse
kunst zoals Manila en Singapore. Wat er ontbreekt is de infrastructuur om
hedendaagse kunst te promoten: galerieën, expositieruimtes en
overheidssubsidies, zegt Chumpon Apisuk, een performance-kunstenaar. In
Bangkok moeten ze het meestal stellen met kleine galerieën of hippe cafés.
De meeste hedendaagse kunst is niet toevallig te vinden in de straten en
buurten die worden gefrequenteerd door rugzaktoeristen. Er was een plan om
een hedendaags kunstcentrum te bouwen in Bangkok, maar de gouverneur heeft
de plannen van tafel geveegd: hij ziet liever een kunstencentrum met meer
commerciële troeven en een parking in het gebouw.