Elke dag verdwijnen 150 soorten

Tussen 1 en 3,2 miljard mensen krijgen af te rekenen met waterschaarste bij stijging van de temperatuur tussen 2 en 4,5 graden. Eén op vijf mensen wordt bedreigd door overstromingen, als je uitgaat van een temperatuursstijging van 4 graden. Dat zijn de gevolgen voor de mens die hier en daar al werden gelekt uit de inhoud van het rapport van het Intergouvernementele Panel voor Klimaatverandering (IPCC).
Geen scenario’s ver van ons bed, als je weet dat de eerste IPCC-rapport in februari van dit jaar voorspelde dat de gemiddelde temperatuur tussen nu en 2100 waarschijnlijk met 2 tot 4 graden Celsius zou stijgen, en kon gaan tot 6,4 graden Celsius.
Het IPCC-rapport is het werk van 600 wetenschappers uit verschillende disciplines die het samenstelden op basis van bestaande wetenschappelijke literatuur. Deze week nemen ze het nog eens regel per regel door in het bijzijn van regeringsvertegenwoordigers.

Natuurreservaat is achterhaald

Voor dieren en planten ziet het er al niet beter uit dan voor de mens. “Dieren en planten hebben maar twee keuzes: ze moeten zich aanpassen aan klimaatverandering of migreren. Wie dat niet kan, sterft onherroepelijk uit.
Soorten uit het hooggebergte kunnen niet naar hogere, koudere gebieden verhuizen, want die bestaan niet. Hetzelfde geldt voor planten uit het hoge Noorden, die kunnen niet verder noordelijk opschuiven”, zegt Wolfgang Lucht, professor biosfeerdynamica aan het Duitse Potsdaminstituut voor onderzoek naar de gevolgen van klimaatverandering, en een van de wetenschappers die bijdroegen aan het IPCC-rapport.
Lucht zegt dat klimaatwetenschappers weerscenario’s voor de komende eeuw hebben uitgetekend die tonen wat de effecten zijn op de verschillende regio’s op aarde. Dat onderzoek heeft zijn weerslag gevonden in het IPCC-rapport. “Een exacte voorspelling kunnen we niet geven. Maar honderden onderzoeken op individuele soorten en ecosystemen tonen dat de opwarming van de aarde op talloze plekken dodelijk kan zijn.”
Droogte dreigt vooral voor zuidelijk Afrika, Latijns-Amerika en het Middellandse Zeegebied, stelt het rapport. “Sommige klimaatmodellen voorspellen een totale uitdroging van het Amazonewoud, wat werkelijk dramatisch zou zijn voor de biodiversiteit daar”, zegt Lucht.
Klassieke milieubescherming door natuurreservaten volstaat niet langer, precies omdat de bedreigde dieren, maar ook planten, die je met een park wil beschermen zich zullen verplaatsen, merkt dr. Lara Hansen van het Wereldnatuurfonds (WWF) op.

Bikkelen over elk woord

Het IPCC-rapport is een wetenschappelijke inschatting van de gevolgen van klimaatverandering en stelt geen beleidsmaatregelen voor. Maar milieubeschermers koesteren wat dat betreft wel hooggespannen verwachtingen. “Het is de eerste keer dat beleidsmakers het rapport daadwerkelijk aan het lezen zijn”, zegt Hans Verolme, directeur van het klimaatveranderingprogramma van het Wereldnatuurfonds (WWF).
“Er wordt hard gediscussieerd over wat in de eindtekst ‘waarschijnlijk’ of ‘erg waarschijnlijk’ heet”, zegt Verolme, die de discussies bijwoont. Volgens hem komt dat omdat de tekst rechtsreeks van invloed zal zijn op de beleidsmaatregelen. Hij is alvast optimistisch over de Europese belofte om, als de rest van de wereld haar deel doet, tegen 2020 de uitstoot van CO2 met dertig procent terug te schroeven ten opzichte van 1990.