Engels is toe aan een revival

Toen de Universiteit van Khartoem in 1902 werd geopend met een pompeuze ceremonie ter ere van Horatio Herbert Kitchener, de gouverneur-generaal van Sudan, was Engels de onderwijstaal. De taal van de stijve machthebbers was ook de enige officiële taal van het land. Maar na het eind van de Britse en Egyptische koloniale periode in 1956, moest het Engels plaatsmaken voor het Arabisch. Tegen het eind van de jaren zestig was Engels nagenoeg verdwenen uit de middelbare scholen. De universiteiten in Sudan schrapten het Engels aan het begin van de jaren negentig. Als je op straat in Khartoem conversaties in het Engels hoort, dan is dat doorgaans tussen oude mannen die het nog leerden vóór de Arabisering van het land.

Stilaan keert het tij. De crisis in de westelijke regio Darfur toont een beeld van een land dat in onmin leeft met de wereldopinie. Maar de recente politieke ontwikkelingen voorspellen een revival van het Engels. In het vredesplan dat de rebellen van het Sudanese Bevrijdingsleger SPLA en de regering in 2002 uitwerkten om een einde te maken aan 21 jaar burgeroorlog, staat een clausule die stelt dat Engels de tweede officieel erkende taal moet worden in Sudan.

Mohammed Elfatih Ahmed Braima, die een doctoraatsthesis schrijft over het taalbeleid in Sudan, is blij met die ontwikkeling. Engels is de taal van de technologie en de handel en in dit land leren niet genoeg mensen die spreken en schrijven. Van Engels de tweede landstaal maken, moet gebeuren via de scholen en de universiteiten. Maar het is de vraag of die een extra investering kunnen doen. De Sudanese onderwijsinstellingen kampen met overvolle klaslokalen.

Ook buiten het politieke leven groeit het contact met de buitenwereld. Aan de universiteiten wordt opnieuw Engels gegeven. Sadig Yahya, het energieke hoofd van het Departement Engels aan de Universiteit van Khartoem, ziet een hernieuwde interesse, maar zegt dat veel studenten van té ver moeten komen. We kunnen studenten in vier jaar niet het Engels leren dat leerlingen en studenten vroeger in twaalf jaar meester werden. Van de vierhonderd studenten die zich elke jaar inschrijven voor Engels, worden er driehonderd aangenomen. Slechts een honderdtal studeert uiteindelijk af. We hebben zelfs studenten die niet eens de vragen foutloos kunnen overschrijven op hun examenblad.

In het dagelijks leven komt het Engels steeds meer van pas, getuigt Safa Abu Bieda (19) die onder de hoge spitsbogen van de universiteitsbibliotheek een Engels boek doorneemt. Haar vloeiend Engels heeft ze van films en muziek - ze heeft een licht Amerikaans accent. Haar vader is een douaneofficier. Les volgen is niet genoeg - Engels is slechts één vak en de rest in het Arabisch. Ze vindt Engels leren niet makkelijk (in het Arabisch bestaan veel woorden met dezelfde betekenis, in het Engels zijn er veel betekenissen voor één woord) maar wel nodig. Bij geneeskunde zijn veel boeken alleen in het Engels. (MM/JS)