Engels verdringt Aziatische talen - analyse

De kennis van de Engelse taal is de sleutel tot succes in de huidige geglobaliseerde maatschappij. Dat is volgens dr. Rujaya Abhakorn, lesgever Zuidoost-Aziatische geschiedenis aan de Chiang Mai Universiteit in Thailand, de algemene opvatting in Zuidoost-Azië. Steeds meer Aziaten leren de taal van de kenniseconomie en het internet. Het Engels wordt vaak gezien als een linguïstische tyrannosaurus rex die gulzig andere culturen en tradities opslokt, omdat economische begrippen als efficiëntie en ontwikkeling, groei en menselijk kapitaal geen verschillen verdragen. Een conferentie van het Instituut voor Azië-onderzoek van de Nationale Universiteit van Singapore eerder deze maand boog zich over de vraag of het Engels andere talen in gevaar brengt.

In een aantal gevallen is dat inderdaad het geval, zoals voor het Hovogan, een taal uit Kalimantan in Indonesië, en het Sou, een taal uit Attapeu, een provincie in het zuiden van Laos. Beide talen hebben naar schatting nog ongeveer 1000 sprekers en zijn door de UNESCO officieel als bedreigde taal geclassificeerd.

Toch zijn de redenen voor het gebruik van het Engels niet altijd uitsluitend economisch. In India is er zowel een verborgen gevecht als een open confrontatie tussen aanhangers van het Hindi, de officiële taal die bijna 60% van de Indiërs begrijpt, en aanhangers van kleinere regionale talen, voor wie het Engels een alternatief communicatiemiddel tussen de diverse staten is.

Niet alle moderne ontwikkelingen brengen overigens kleine talen in gevaar. De media, een stuwende kracht achter de globalisering, hebben in het verleden soms ook lokale talen vooruit geholpen. Radio en goedkope cassettes hebben de taal van kleinere gemeenschappen in Indonesië, Oost-Maleisië, de Filipijnen, Birma en India nieuw leven ingeblazen en helpen standaardiseren, zelfs als de geschreven vorm verdwenen was. Nieuw is dat de bescherming van lokale talen met een beperkt aantal sprekers wordt verbonden met ecologische duurzaamheid. Daar is reden voor, want in de meeste landen met een grote biologische diversiteit komt tegelijk het grootste aantal bedreigde talen voor.

Professor Chua Beng Huat van de Nationale Universiteit van Singapore merkt op hoe de Japanse en Koreaanse ontspanningsindustrie op hun beurt bezig zijn met globalisering. Fans in Singapore en Taiwan zouden Japanse popmuziek of Koreaanse televisiesoaps verkiezen boven Amerikaanse mediaproducten. Zijn collega Anne Pakir ten slotte verdedigt de stelling dat Engels een glokale taal wordt, een universeel communicatiemedium met steeds sterkere lokale wortels.