Enkel rijke landen komen aan de bak aan top VN

De belangrijke post van onder-secretaris-generaal voor Bestuur en Management werd tientallen jaren bezet door Amerikanen: Melissa Wells, Richard Thornburg, Joseph Connor, Catherine Bertini en momenteel Chris Burnham, voorheen hoge functionaris op het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Deze benoemingen werden allemaal gedaan door de opeenvolgende secretarissen-generaal, waarvan de laatste twee door de huidige secretaris-generaal Kofi Annan. Annan is als Ghanees een uitzondering op de regel maar zijn tweede ambtstermijn van loopt op 31 december af.

Vorige maand stelde Annan twee nieuwe kandidaten voor, voor de post van uitvoerend directeur van het VN-Milieuprogramma (UNEP) in Nairobi en VN-onder-secretaris-generaal voor Ontwapeningszaken in New York. Achim Steiner werd genoemd als mogelijke opvolger van Klaus Töpfer als hoofd van UNEP: een Duitser die een Duitser opvolgt. En Nobuaki Tanaka werd genoemd als opvolger van Nobuyasu Abe, als onder-secretaris-generaal voor Ontwapeningszaken. Zij zijn allebei Japanners.

In een resolutie die in maart 1992 werd aangenomen, riep de Algemene Vergadering (het hoogste beleidsorgaan van de VN) op tot een effectievere toepassing van het principe dat werving van personeel geografisch gezien zo breed mogelijk moet plaatsvinden. Ook zou in het algemeen niet tweemaal achtereen iemand voor een belangrijke post uit hetzelfde land mogen komen.

Tot nu toe werden de meeste belangrijke banen gemonopoliseerd door de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad, namelijk de Verenigde Staten, Frankrijk, Groot-Brittannië, Rusland en China.

Op dit moment is de onder-secretaris-generaal (osg) voor Vredesmissies een Fransman (Jean-Marie Guehenno), de osg voor Algemene Vergaderingszaken en Conferentiemanagement een Chinees (Jian Chen), de osg voor Management een Amerikaan (Chris Burnham) en de osg voor Veiligheid en Beveiliging een Brit (David Veness).

Een tweede Brit, Mark Malloch-Brown, werd recent benoemd als plaatsvervangend secretaris-generaal, de op één hoogste functie binnen het VN-systeem. Hij volgde Louise Frechette uit Canada op. Een Rus is directeur-generaal van het VN-kantoor in Genève.

Een van de weinige uitzondering op het traditionele aanstellingsbeleid was de benoeming van de voormalige Nigeriaanse ambassadeur Ibrahim Gambari als osg voor Politieke Zaken, een post die daarvoor jarenlang bezet werd door een van de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad.

In Annans grootse hervormingsplannen voor de VN ontbreekt aandacht voor het monopolie dat de grote landen hebben op dit terrein, zegt een diplomaat uit een ontwikkelingsland.

Annan overtreedt volgens hem niet alleen een resolutie van de Algemene Vergadering, maar is bovendien een speelbal van de grote landen. Hij zoekt kandidaten zogenaamd wereldwijd, maar benoemt altijd mensen uit de vijf grote landen. Zouden er echt geen goede kandidaten in ontwikkelingslanden zijn?

Tijdens een bijeenkomst van de 132-leden tellende G77, een groep ontwikkelingslanden, uitte ambassadeur Nirupam Sen uit India vorige maand ook kritiek op het benoemingenbeleid. Ontwikkelingslanden maken zich zorgen over de ongelijke geografische representatie binnen de VN, zei hij. Sen deed een beroep op de VN om zich aan zijn eigen principes te houden, waaronder het principe dat geen enkele lidstaat het monopolie mag hebben op VN-posten. (JS/MM)