'EU-handelsverdrag bedreigt Mexicaanse kmo's

Het ging om een primeur in 2000: het eerste handelsakkoord tussen Europa en een Latijns-Amerikaans land. Twee jaar later volgde Chili het Mexicaanse voorbeeld. Anno 2006 staan in de hele regio verdragen in de steigers. De Europese Unie heeft interesse in onderhandelingen met de landen van Centraal-Amerika, van de Andes-Gemeenschap en van de Mercosur, zei Europees Commissaris voor Externe Betrekkingen Benita Ferrero-Waldner gisteren (8 februari) tijdens een driedaags bezoek aan Mexico.

De handel tussen beide partners is met een derde toegenomen, maar de Mexicaanse president Vicente Fox had er duidelijk meer van verwacht. De handel tussen de EU en Mexico is gestegen van 17 naar 22 miljard euro tussen 2000 en 2004, maar voorlopig zijn het vooral Europese bedrijven die profiteren. Mexico importeert veel meer uit Europa dan dat het verkoopt in Europa. Het Mexicaanse handelsdeficit met de EU steeg van 7 naar 12 miljard euro tussen 2000 en 2004.

Fox blijft echter geloven in het enorme potentieel van het vrijhandelsakkoord. Ook Ferrero-Waldner erkende dat het akkoord meer kan opbrengen voor Mexico. Het moet uitgebreid worden naar andere sectoren, zoals een groot aantal landbouwproducten en de markt voor openbare aanbestedingen.

Niet iedereen is opgetogen met het economische effect van het handelsakkoord in Mexico. Critici stellen dat het een bedreiging vormt voor de kleine en middelgrote ondernemingen in Mexico. Die zouden in eigen land doodgeconcurreerd worden door machtige Europese bedrijven, terwijl ze geen schijn van kans hebben op de Europese markt.

Voorlopig worden Mexicaanse kmo’s niet meteen rijker van het akkoord. Mexico verkocht de laatste jaren vooral olie en assemblageproducten uit de maquiladora-bedrijven. Die assemblagebedrijven zijn specifiek gericht op de export en profiteren van belastingvoordelen. Ze zijn die in handen zijn van Amerikaanse, Aziatische en Europese eigenaars. De ngo’s argumenteren ook dat Europa het akkoord vooral getekend heeft om een voet tussen de deur te krijgen op de Amerikaanse markt.

De Europese Commissaris benadrukte dat het verdrag ook andere successen boekt: meer investeringen in banken en autobedrijven, ecologische initiatieven en ontwikkelingsprojecten in het verpauperde Zuiden.

In Mexico was op dat laatste punt flink wat kritiek te horen van de kant van de ngo’s. De Europeanen zeggen vaak dat het akkoord focust op democratie en mensenrechten. In werkelijkheid is het gewoon een vrijhandelsdeal. Andere Latijns-Amerikaanse landen moeten dat in het achterhoofd houden als ze straks onderhandelen, zegt Norma Castañeda, van Equipo Pueblo, een ngo die werkt rond ontwikkeling en mensenrechten.

Manuel Pérez, van het Mexicaanse Actienetwerk rond Vrijhandel (RMALC), maakt dezelfde balans op. Het handelsakkoord tussen Mexico en de EU is een voorbeeld van de verkeerde route die Latijns-Amerika volgt met de EU. Het is een illustratie van de dringende nood aan verdragen die meer rekening houden met de sociale, politieke en economische regels die in de Europese Unie zelf wél bestaan.

Het akkoord ondersteunt eerlijke handel op de binnenlandse markt en in onderzoeksprogramma’s en incorporeert democratische basisprincipes en mensenrechten. Dat is toch een goede zaak? Castañeda van Equipo Pueblo erkent dat die sociale inslag aanwezig is, maar zegt hij de projecten zijn op erg kleine schaal aanwezig en werden toegepast zonder overleg met lokale ngo’s. In Chili luistert de EU evenmin naar de ngo’s. (MM/ADR)