EU wil drones tegen illegale vluchtelingen

Hoewel de onbemande verkenningsvliegtuigen ontwikkeld zijn voor oorlogssituaties en al uitvoerig gebruikt zijn in onder meer Afghanistan en Pakistan, kunnen ze ook gebruikt worden om de grenzen in de gaten te houden. Volgens een bron binnen Frontex zijn ze tot nog toe niet gebruikt door de EU, maar kunnen ze in de toekomst “toegevoegde waarde” brengen voor de kustwachten van EU-landen. De vliegtuigjes kunnen vaartuigen op zee langer in de gaten houden dan de apparatuur waarover de kustwachten momenteel beschikken.
Frontex is niet de eerste Europese instelling die geïnteresseerd is in het gebruik van zogenaamde “drones”. Eerder deze maand pakte de Britse politie een verdachte op met behulp van een onbemand vliegtuigje. Het nieuws pakte verkeerd uit voor de politie toen bleek dat ze niet over de juiste vergunning beschikte.

Sterkere grenzen

De aandacht van Frontex voor de drones past in een plan van de Europese Commissie om Frontex te versterken. De instelling speelde tot nog toe vooral een coördinerende rol tussen de bestaande grenswachten van EU-staten, maar zou op termijn eigen materiaal moeten krijgen, zoals boten en vliegtuigen.
Cecilia Malmström, de EU-commissaris voor Binnenlandse Aangelegenheden, liet weten dat migranten niet als criminelen gezien worden maar als “mensen op zoek naar een beter leven”. Op de vraag waarom militair materiaal ingezet moet worden, antwoordde ze dat “er nog absoluut geen beslissing genomen is.” Ze benadrukte ook dat “er geen inbreuk mag zijn op fundamentele rechten” en dat er een onafhankelijke waarnemer aanwezig moet zijn als het nieuwe agentschap asielzoekers terugbrengt.

Mensenrechten

Maar mensenrechtenorganisaties als Amnesty International maken zich zorgen. Ze wijzen op een voorval in juni vorig jaar, toen Frontex Operatie Nautilus coördineerde. Een boot met 75 migranten werd onderschept voor de Italiaanse kust en gedwongen terug te keren naar Libië. Frontex kreeg kritiek omdat de bootvluchtelingen niet met zekerheid de kans gekregen hadden om een asielaanvraag in te dienen. Iedereen moet volgens het internationaal recht de mogelijkheid krijgen om vervolging in eigen land te ontvluchten en asiel te zoeken in een ander land.
“We kunnen niet accepteren dat mensen teruggestuurd worden naar het thuisland waar ze mogelijk gefolterd of gedood kunnen worden zonder dat hun geval bekenen wordt”, zegt Bjarte Vandvik van de European Council on Refugees and Exile, een netwerk van organisaties die met asielzoekers werken. “Mensen worden teruggestuurd zonder te kijken of ze op zoek zijn naar bescherming of naar werk en een beter leven, wat overigens ook geen misdrijf is.”
Ondanks de indruk die door sommige politici gewekt wordt dat de EU overspoeld wordt door asielzoekers, zijn de cijfers aanzienlijk gedaald in de afgelopen twee decennia. In 1992 registreerde de EU, die toen nog uit twaalf staten bestond, 550.000 asielaanvragen. In 2008 registreerden de 27 EU-landen 238.000 aanvragen, en uit de eerste cijfers blijkt dat dat cijfer vorig jaar naar alle waarschijnlijkheid gedaald is tot 223.000.