Europa maakt een vuistje tegen houtkap

Het verdrag dat de EU woensdag afsloot met Ghana verscherpt de grenscontroles om te verhinderen dat hout zonder licentie uit het West-Afrikaanse land de 27 Europese lidstaten binnenkomt. De EU zal ook de Ghanese autoriteiten helpen om een beter systeem op poten te zetten voor toezicht op de houthandel, waarin jaarlijks 280 miljoen euro omgaat. Meer dan de helft van de houtexport uit Ghana is bestemd voor Europa.
De milieuorganisaties reageerden gematigd positief op het akkoord. Kyeretwie Opoku van Forest Watch Ghana verklaarde dat het kan helpen om de corruptie de kop in te drukken en Ghana’s natuurlijke rijkdommen duurzamer te beheren. Zijn bezorgdheid is dat het akkoord los staat van andere programma’s in Ghana die de ontbossing bestrijden, waaronder een met geld van de Wereldbank. Opoku vindt dat er bruggen nodig zijn tussen de betrokken programma’s en geldschieters.
Ghana is een van de vele landen die zo’n “vrijwillig partnerschapsakkoord” (VPA) onderhandelen met de EU. Onder andere Kameroen, Congo, Indonesië en Maleisië doen dat ook.

Agendaproblemen

Rusland en China staan nog aan de zijlijn, hoewel ze bekendstaan als de twee grootste leveranciers van illegaal hout aan Europa. In 2006 zou het om respectievelijk 10,4 miljoen en 3,7 miljoen kubieke meter gaan, volgens recente schattingen van het Wereld Natuur Fonds (WWF). Dat jaar zou er tot 31 miljoen kubieke meter clandestien gekapt hout naar de Europese lidstaten zijn uitgevoerd, ofwel ongeveer een vijfde van de totale houtimport van de Unie.
Europa is de belangrijkste afnemer van hout uit Rusland, het Amazonegebied en Afrika. Volgens schattingen is tot 80 procent van al het Amazonehout afkomstig van bomen die werden omgezaagd zonder toelating.
In 2003 kwam de Europese Commissie op de proppen met het FLEGT-initiatief (Forest Law Enforcement Governance and Trade). Ze onderzocht of er wetgeving nodig was om de VPA’s met houtproducerende landen aan te vullen. In juli van dit jaar had de Commissie zo’n wetgeving formeel moeten voorstellen, maar dat werd opgeschoven naar het einde van deze maand. Commissiewoordvoerster Barbara Helfferich noemt de vertraging het resultaat van “agendaproblemen”. “De functionarissen zijn het in principe eens over de inhoud en de slagkracht van de wet”, verklaart ze.

Wetgeving

Greenpeacemedewerker Sebastien Risso stelt dat VPA’s een “nuttig instrument” kunnen zijn om landen met kostbare bossen te helpen deze beter te beheren. Maar volgens hem is gebleken dat deze akkoorden op zich niet volstaan, waardoor wetgeving noodzakelijk wordt. Greenpeace dringt aan op een wetgeving die bedrijven betrokken bij de houthandel verplicht om aan te tonen dat ze enkel in hout handelen van wettelijke oorsprong. Wie zich daar niet aan houdt, moet bestraft worden, vindt Greenpeace.
Iola Riesco van de milieuorganisatie Fern legt uit dat activisten in Ghana de voorbije jaren meer inspraak hebben gekregen in de manier waarop de bossen worden beheerd. “Maar het is te vroeg om te stellen dat de nieuwe overeenkomst tussen de EU en Ghana zal zorgen voor minder dubieus hout op de Europese markt”, voegt ze eraan toe.