Europeanen willen resultaatgericht WSF zien

Duizenden vertegenwoordigers van ngo’s nemen deel aan het WSF, onder wie zeventig Belgen. De Belgische delegatie wordt aangevoerd door vakbondsmensen (vooral van het ACV) en ngo-medewerkers, maar ook drie politici: Pierre Galand, Elio di Rupo (PS) en Isabelle Durant (Ecolo). Het hoofdbestanddeel van het Wereld Sociaal Forum zijn de conferenties, waar de iconen van de andersglobalistische beweging hun visie geven op één van de WSF-thema’s. Daarnaast bieden debatten, paneldiscussies, seminaries, workshops en allerlei randevenementen stof tot discussie en vermaak.

De huidige formule kan niet eeuwig volgehouden worden, zegt Bernard Cassen, de directeur van het Franse weekblad Le Monde Diplomatique. Cassen was één van de initiatiefnemers van het eerste WSF in Porto Alegre in 2001 - samen met twee Braziliaanse vakbondsleiders werkte hij in 1999 het idee voor een ‘alternatief Davos’ uit - maar ontpopt zich nu als een kritische stem.

Na het succes van de drie vorige edities zijn we rondjes beginnen draaien, zegt Cassen aan IPS. Voor de meeste mensen stralen de fora enkel veel goede wil uit. De organisatoren kunnen aan het eind van het forum moeilijk zeggen wat het resultaat is.

Met zijn pleidooi wil Cassen het WSF van koers doen veranderen. De organisatoren in Brazilië stelden bij de vorige edities steeds dat het debat belangrijker was dan het resultaat. Net als zijn Braziliaanse voorgangers benadrukt het organiserend comité in India dat het niet de bedoeling is om alle maatschappelijke organisaties met één stem te laten spreken. Er zal dus ook dit jaar geen slotverklaring komen.

Cassen pleit voor meer strategie, maar waarschuwt wel voor de gevaren van zo’n slotverklaring: aan de ene kant is er het risico dat de fora algemeenheden goedkeuren die makkelijk gemanipuleerd kunnen worden door politieke partijen die de beweging van anderglobalisten manipuleren. Aan de andere kant kunnen de fora een erg precies programma goedkeuren, en dat zal allicht de mening van de meest radicale deelnemers weerspiegelen.

Het WSF moet volgens Cassen tussen die twee klippen in varen en een nieuw paradigma definiëren dat duidelijk tegengesteld is aan de neoliberale globalisering, maar die een pluralistische vertaling toelaat die respect toont voor de diversiteit van de andersglobalistische beweging en die het groeipotentieel ervan vrijwaart.

Cassen omschrijft het als een systematisch, continu en doordacht geheugen van alle fora, een Porto Alegre consensus die de strijd aanbindt met de Washington consensus - de economische recepten die de internationale instellingen voorschrijven aan de ontwikkelingslanden. De Franse vakbondsleider Pierre Khilafa zit op dezelfde lijn als Cassen: Het objectief moet zijn om een steunpunt te creëren voor de lancering van politieke alternatieven voor het neoliberalisme.

Veel Europeanen willen nog verder gaan dan Cassen. De Italiaan Roberto Savio, directeur-emeritus van het persagentschap IPS en lid internationale raad van het WSF, heeft het onomwonden over de vorming van nieuwe politieke partijen. Savio vindt meer structuur een kwestie van overleven. Als er in het komende jaar geen hervorming komt van het WSF dan zal het forum enkel van tel zijn voor zijn deelnemers. Het uitwisselen van ideeën en informatie is belangrijk, maar het is essentieel om uit te zoeken hoe we de politieke realiteit kunnen veranderen.

Maar kiezen betekent delen. De oproep van de Europeanen zal de ideologische tegenstellingen tussen andersglobalisten en antiglobalisten scherp stellen. Mogelijk komt het in Mumbai tot een clash tussen twee generaties - de ngo’s die hun pluimen verdienden in de strijd voor ontwikkeling, mensenrechten en milieu en een radicalere generatie die ontstond in de strijd tegen de globalisering. Laat maar botsen, zegt Savio, want het alternatief zou een vreselijke verspilling betekenen: het afglijden van het WSF tot een gigantisch festival van wat links of progressief is - en niets meer.

De Franse onderzoekster Isabelle Sommier, die weldra een boek publiceert over de neoliberale globalisering en haar tegenstanders stelt onomwonden dat de diversiteit van de andersglobaliseringsbeweging haar capaciteit ondermijnt om alternatieve strategieën te bedenken.

Het is geen toeval dat het pleidooi voor een resultaatgericht WSF uit Europese mond komt. Op het Europees Sociaal Forum in november in Parijs was het pleidooi voor een slotverklaring en nieuwe politieke partijen al te horen. De organisatoren van het ESF doopten het ‘antiglobalisme’ toen trouwens om tot ‘andersglobalisme’ met de bedoeling om de oppositie tegen de globalisering te beperken tot de ondemocratische en asociale aspecten ervan. De term laat ook toe om politieke doelstellingen te formuleren in plaats van enkel neen-kreten.